Hilal SARI
Toplam doğalgaz ithalatının yarısından fazlasını Rusya’dan yapan Avrupa Birliği, Ukrayna savaşı nedeniyle Rus doğalgazından bağımsızlaşma mücadelesini hızlandırdı. Almanya’nın en büyük enerji şirketi EON CEO’su Lonard Birnbaum’un ifadeleriyle “Kısa vadede, Avrupa ekonomisine ciddi sonuçlar yaratmadan, Rus gazından bağımsızlaşmak mümkün değil.” Avrupa Merkez Bankası da Rus enerji ithalatının sekteye uğramasının Euro Bölgesi büyümesinden 1,4 eritebileceğini, büyümenin yüzde 2,3’e düşeceğini öngörüyor. Eurostat verilerine göre Almanya ve İtalya, birliğin Rus gazına en bağımlı ekonomileri olarak öne çıkarken, 27 üyeli AB’nin toplam enerji ithalatının %24’ünü doğalgaz oluşturuyor ve bu doğalgaz ithalatının yarısından fazlası Rusya’dan. Avrupa’nın Moskova’ya günlük toplam enerji faturası ise yaklaşık 800 milyon Euro. Enfl asyondaki en büyük girdi ise enerji. Bu nedenle AB liderleri perşembe günü Brüksel’de artan enerji fiyatlarının yol açtığı ekonomik şoka nasıl bir tepki verilebileceğini görüşecek.
Almanların %54’ü Rus enerji boykotunu destekliyor
Brüksel’deki toplantıda AB’nin Rus petrolüne de ambargo getirebileceği belirtiliyor. Bunun için yurtiçinde ihtiyaç duyulan kamuoyu da oluşmaya başladı. Bu ay yapılan bir YouGov anketi Almanların yüzde 54’ünün Rus enerjisinin boykot edilmesine destek veriyor. Ülkesi işgal altında olan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, müzakerelerin ana hatlarının hala netleşmediği bu günlerde Berlin başta olmak üzere AB liderlerine Rusya’yla ekonomik bağları tamamen koparmaya çağırıyor. İspanya ve İtalya AB’nin elektrik fiyatlama kurallarını da değiştirmesini istiyor. Doğalgaz fiyatlarına çıpalı elektrik fiyatları rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji şirketlerinin maliyetlerinin üzerinde fiyatlandırma yapabilmesine izin veriyor. Ancak istenen reformlar konusunda AB genelinde bir uzlaşı henüz yok.
Vatandaşa enerji desteği için şirketlerin vergilerini yükseltiyorlar
Ayrıca birçok hükümet artan enerji fiyatlarının tüketicilere verdiği zararı kısıtlayacak önlemler alıyor. Avusturya pazar günü vatandaşların enerji maliyetlerine destek için 2 milyar Euro harcanacağını duyurdu. İtalya cuma günü Ekim 2021-Mart 2022 arasında kârını en az 5 milyon Euro artan şirketlere ilave yüzde 10’luk bir vergi getirerek 4,4 milyar Euro’luk bir yakıt indirimi için finansman sağlanacağını duyurdu. İş dünyasından “anayasaya aykırı” sesleri yükselse de, Avrupa kısa vadede enerji bağımsızlığını kazanmaya çalışırken tüm yükü tüketicilerin üzerine yıkmamakta kararlı. İngiltere’de de İşçi Partisi Kuzey Deniz’den petrol ve doğalgaz çıkaran şirketlere ilave vergiler getirilmesini istiyor. Yazın İspanya’da da enerji şirketlerine yeni bir vergi getirmiş, sektörden gelen baskılardan sonra açıklanan vergi oranı düşürülmüştü.
“AB, Rus petrolüne ambargo getirebilir, doğalgaza getirmez”
Innsbruck Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Gerhard Mangott, Financial Times’a yaptığı açıklamada Rusya’nın devlet gelirlerinin yüzde 23’ünün petrol ihracatı vergilerinden geldiğini, doğalgazın payının ise yüzde 8 olduğunu belirtiyor ve şöyle diyor: “Avrupa’nın Rusya’dan petrol tedariğini sınırlandıracağını düşünüyorum. Ancak doğalgaz ithalatına bir kısıtlama getireceklerinden şüpheliyim. Fakat Moskovva doğalgazı ambargolardan hariç tutsalar dahi doğalgazı keserek misilleme yapabilir.”
Almanya-Katar yeni LNG sözleşmesi yaptı
Rus doğalgazına bağımlılığını azaltmaya çalışan Almanya, alternatif kaynaklardan yen ilave alımlar garantilemeye başladı. Almanya, Ekonomi Bakanı Robert Habeck’in Körfez turu sırasında dün Katar ile uzun vadeli bir LNG anlaşması yaptı. Doha’da konuşan Habeck anlaşmanın şu anda doğalgazının yarısından fazlasını Rusya’dan ithal eden Almanya’nın enerji bağımsızlığı açısından önemine vurgu yaptı. Alman DPA haberine göre Habeck “Bu yıl hala Rus doğalgazına ihtiyacımız olabilir, ancak gelecekte durum böyle olmayacak. Böyle başlayacak – yani kulağı olanların dinlemeye başlaması lazım” ifadeleriyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e de atıfta bulunuyor. Rusya’nın işgalinin ilk günlerinde Almanya Başbakanı Olaf Scholz ülkenin “belirli enerji tedarikçilerine olan bağımlılığını azaltmak amacıyla” iki yeni LNG terminali inşa edileceğini duyurmuştu. Bu iki terminalle 24 milyar metreküplük yeraltı doğalgaz depolama kapasitesi, yeni iki terminalle 2 milyar metreküp artacak. Katar tarafından yapılan açıklamada da bu iki terminalin inşasının Katar’dan Almanya’ya uzun vadeli LNG tedariği açısından memnuniyet duyulduğuna vurgu yapıldı.
