Emre ERGÜL
Güney Amerika’nın en büyük ikinci ekonomisi olan Arjantin alarm veriyor:
-Yıllık enflasyon oranı yüzde 211.4’ten yüzde 254.2’e kadar yükseldi.
-Arjantin pesosunun değeri son 4 yılda ABD doları karşısında yüzde 90’dan fazla düştü.
-Dolar tahvilleri nominal değerlerinin yüzde 33’ünden daha azıyla işlem görüyor.
-Farklı döviz kurlarının şaşırtıcı çeşitliliğinin yanı sıra sermaye, fiyatlar, ithalat ve ihracat üzerindeki karmaşık kontroller yatırımları felce uğrattı.
-Ülkede kamu borcu GSYİH’nın yüzde 90’ına yükseldi.
-Ülkenin Uluslararası Para Fonu’na (IMF) 44 milyar dolar borcu var.
-Arjantin Merkez Bankası’nın fiilen 10 milyar dolarlık borcu var.
Moneyweek’in sıraladığı bu nefes kesen verilere dün bir yenisi eklendi. Arjantin Katolik Üniversitesi (UCA), ülkedeki yoksulluk seviyesi son 20 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Araştırmaya göre, 2023’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 44.7 olan, dünyanın ilk liberteryen (Özgürlükçü) başkanı Javier Milei’nin başkanlık seçimlerini kazandığı Aralık 2023’te yüzde 49.5’e yükselen yoksulluk oranı, Ocak 2024’te yüzde 57.4’e fırladı.
“Milei yönetiminin ilk iki ayında yoksulluk arttı” diyen UCA, şu yorumu yaptı: “Temel gıda sepeti maliyetindeki ve hane gelirindeki artışların bir sonucu olarak yoksulluk oranı arttı. Aralık ayında pesodaki keskin devalüasyon, özellikle temel gıda ve gıda sepetlerinde fiyatlarda artışa yol açtı.” UCA’nın istatistik serisine göre ocak ayındaki yüzde 57.4 rakamı son 20 yılın en kötü rakamı.
2004 yılında yoksulluk nüfusun yüzde 54.8’ine ulaşmıştı. Buenos Aires Times gazetesinin geniş yer ayırdığı çalışma, ülkedeki “aşırı yoksulluk” oranındaki artışa da dikkat çekiyor: “2023’ün üçüncü çeyreğindeki yüzde 9.6 olan aşırı yoksulluk oranı, Aralık 2023’te yüzde 14.2’ye çıktı. Bu oran Ocak 2024 itibarıyla yüzde 15.” UCA’nın verileri, tüm ülkeye yansıtıldığında yaklaşık 27 milyon Arjantinli yokulluk, 7 milyon da aşırı yoksulluk içinde yaşıyor.
“Yıkımın Batı tarihinde eşi benzeri yok”
Arjantin’de devlet başkanlığı koltuğuna 10 Aralık 2023’te oturan ve “Merkez Bankası’nı kapatacağım” ve “Pesonun yerine dolar kullanacağız” gibi fikirleriyle dikkat çeken Javier Milei de yoksulluk araştırmasının sonuçlarını bir X mesajıyla duyurdu: “Kast modelinin gerçek mirası: Her 10 Arjantinliden altısı yoksul. Son yüzyıldaki yıkımın Batı tarihinde eşi benzeri yok. Politikacılar, halkın değişime oy verdiğini ve bunu ileriye taşımak için hayatlarımızı vereceğimizi anlamalıdır. Vasat siyaset oyununu oynamaya gelmedik. Ülkeyi değiştirmeye geldik.”
Milei’ye tepkiler artıyor: Sosyal huzursuzluk olabilir
“Deli” lakaplı Javier Milei, ocak ayı başında ağırlıkla kamuda kesintileri içeren bir ekonomik paket açıkladı; “Bu önlemler kısa vadede acı, uzun vadede çözüm getirecek” dedi. Milei’nin ekonomiye henüz bir “sihirli dokunuş” yapamadığına dair yorumlar artarken, en keskin tepki The Economist dergisinden geldi: “Şu ana kadar Milei’nin deneyim eksikliği ve istikrarsız karakteri, ekonomiyi düzelteceğine dair işaret vermiyor. Ekonomik durum çökerse, sosyal huzursuzluk da bunu takip edebilir.
