OECD, 18 Ocak 2023 tarihinde yaptığı toplantıda İki Sütunlu Çözümün Ekonomik Etki Değerlendirmesi- Sütun I ve II için Gelir Tahminini kamuoyuyla paylaştı. Dijital ekonominin vergilendirilmesi için çıkarılan iki sütunlu çözüm, ülke pazarları için ek vergilendirme olanağı getirerek, minimum %15’lik bir küresel etkin kurumlar vergisi oranı üzerinden vergi rekabetine zemin hazırlayacak.
Kar marjı yüzde 10’dan fazla olan gruplardır
Sütun I-II’nin kapsamı önemli Hatırlatacak olursak, bu aksiyon kapsamında vergilenecek işletmeler, dünyadaki tüm sektörlerde faaliyet gösteren (finansal hizmetler ve maden endüstrileri hariç) çok uluslu büyük kuruluşlardır.
Mevcut tekliflere göre, Sütun 1, A Tutarı kapsamında vergilendirilecek çok uluslu işletmeler, 20 milyar avrodan fazla gelire ve vergi öncesi kar marjı yüzde 10’dan fazla olan gruplardır. Sütun 1’in 2024›te yürürlüğe girmesi planlanmaktadır (Tüm kapsam dahilinde ülkelerde yerel kuralların entegre edilmesi şartı ile).
Yerel kuralların entegre edilme şartı var
Mevcut tekliflere göre, Sütun 2 kapsamındaki çok uluslu işletmeler, konsolide gelirleri 750 milyon Euro’dan fazla olan gruplardır. Sütun 2’nin ilk unsurlarının 2023’te başlaması planlanmaktadır (Tüm kapsam dahilinde ülkelerde yerel kuralların entegre edilmesi şartı ile).
Yeni analiz 2016’da yapılan ilk tahmini aştı OECD’nin yeni analizine göre, uluslararası vergi sisteminin yeniden yapılandırılmasında tarihi bir reform olarak kabul edilen iki sütunlu anlaşmanın uygulanmasından elde edilecek gelir, beklenenden çok daha yüksek.
Dijital ekonominin vergilendirilmesi aksiyonu neyi kapsıyor?
Bilindiği üzere OECD’nin dijital ekonominin vergilendirilmesi aksiyonu, özellikle çok uluslu ve çok sayıda ülkede, çok büyük ölçekli, ancak uzaktan operasyon yürütebilen teknoloji devlerini, entellektüel sermaye özellikli, çok karlı, çok uluslu işletmeleri, tüketiciye yönelik çok sayıda kullanıcı katılımlı yaratılan satışları ve bu satışlardan elde edilen karlılıkların ilave olarak vergilendirilmesini amaçlamaktadır.
Bu alanda yayınlanan raporlar ilgili ülkelere entegre edildiği aşamada yerel vergilendirme ve kazanç dağıtım kurallarını çok büyük ölçüde değiştirmektedir. Yapılan bu yeni analize göre sütün ikinin toplam yaklaşık 220 milyar ABD doları tutarında yıllık küresel vergi geliri artışı getirmesi veya küresel kurumlar vergisi gelirlerinin %9’una denk gelmesi bekleniyor. Bu, OECD’nin Sütun II için da[1]ha önce öngördüğü 150 milyar ABD Doları tutarındaki tahminine göre oldukça önemli bir artış.
Büyük ve en kârlı çok uluslu işletmeler üzerindeki vergilendirme haklarının, ülkeler arasında daha adil şekilde paylaşılmasını sağlamak için tasarlanan Birinci Sütunun ise, her yıl yaklaşık 200 milyar ABD doları kâr üzerinden vergilendirme haklarını ülke pazarlarına tahsis etmesi bekleniyor.
Bunun ise 2021 verilerine göre yıllık 21-36 milyar ABD doları arasında küresel vergi geliri artışına yol açması bekleniyor.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde pay artacak
Yeni tahminler, önceki tahminlerdeki toplam 125 milyar ABD dolar ile karşılaştırıldığında önemli bir artışı yansıtıyor. Analiz, düşük ve orta gelirli ülkelerin mevcut kurumlar vergisi gelirlerinden pay olarak en fazla kazancı elde etmesinin beklendiğini ortaya koyuyor.
Ayrıca en önemli artışın yatırım teşvik bölgelerinde olacağı öngörülüyor. Yeni analiz dikkate alınmamış verilere dayanıyor İki sütunlu çözümün ekonomik etkisine ilişkin tahminler, daha önce de OECD tarafından Ekim 2020’de yayınlanmıştı.
Yeni tahminler OECD’nin çalışmaya devam ettiği güncellenmiş raporlara dayanmakta. Bu defa, daha önce dikkate alınmayan “A Tutarı İlerleme Raporu”nda ve “GloBE Model Kuralları”nda yer alan yeni çalışmaları da içermektedir.
Küresel vergi geliri etkisi de artacak
Yapılan bu yeni tahminler, 2016- 2021 yılları arası Dünya üzerindeki çok uluslu işletmeler tarafında yayınlanan kamuya açık bilgilerden, ülke bazlı raporlama ve veri tabanlarından ve OECD üyesi ülkeler (Türkiye dahil toplam 138 ülke) arasında mevcut yerel vergi gelirleri üzerinden araştırmalar sonucunda çıkarılacak kuralları dikkate alarak yapılan hesaplamalara dayanmaktadır.
Bu verilere göre dünya üzerindeki özellikle teknolojiye dayalı sektörlerdeki çok uluslu işletmelerin hem satışlarının hem de karlılıklarının oldukça yüksek seyrederek küresel vergi geliri etkisinin de artacağını göstermektedir. Diğer sektörlerde de özellikle ilaçta Covid 19 pandemisi nedeni ile hem satışlarda hem de karlılıklarda artış söz konusudur.
Türkiye anlaşmaya görüş bildirdi ve imzayı attı
OECD, dijital ekonominin vergilendirilmesi aksiyonunu tasarlamaya devam ederken, yeni nexus ve kar tahsisi kuralları, yeni küresel asgari vergilendirme, halihazırdaki karmaşık ve anlaşılması kolay olmayan hesaplamalar nedeni ile çok uluslu işletmelerin mevcut operasyonel modellerini de sorgulatabilecek nitelikte son derece önemli ve takip edilmesi gereken gelişmelerdir.
OECD’nin önemli bir üyesi olarak Türkiye, bundan önce de BEPS projesi kapsamında yapılan taslak düzenlemelerde olduğu gibi, bu aksiyon açısından da Paris’de gerçekleşen tüm çalışmalara Mali İdare ve Bakan nezdinde temsilci, uzman göndermekte, görüş bildirmekte ve anlaşmaları imzalamaktadır.
