Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesinin ardından ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’u bakanlığa çağırarak ziyareti protesto etti.
Çin Dışişleri BakanI Vang Yi de, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretini kınadı.
Vang, Pelosi’nin, Çin’in tüm uyarı ve protestolara rağmen gerçekleştirdiği ziyaretin, Çin’in egemenliğini kötü niyetle ihlal eden bilinçli bir siyasi provokasyon olduğunu söyledi.
Ziyaretin Çin halkında öfkeye yol açtığını vurgulayan Vang, “(Pelosi’nin ziyareti) Bir kez daha kanıtlıyor ki, bazı ABD’li politikacılar Çin-ABD ilişkilerinde ‘sorunları yaratan’, ABD ise Tayvan Boğazı’ndaki barışın ve bölgesel istikrarın ‘en büyük yok edicisi’ haline gelmiştir.” ifadesini kullandı.
Pekin, Çin ordusunun “asla kayıtsız kalmayacağı” konusunda uyarılar yaptı, Washington ise, ziyaretin Tayvan’a yönelik politikasında bir değişiklik anlamına gelmediğini savundu.
Çin, ziyarete sert tepki gösterirken, konuyla ilgili pek çok ülkeden değerlendirme yapıldı.
Rusya: Tayvan’a ziyareti, ABD’nin her şeyin cezasız kaldığını kanıtlama arzusu
Myanmar’da temaslarda bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Pelosi’nin Tayvan’a ziyareti ile ilgili şunları kaydetti:
“Bu ziyaret, Ukrayna durumuyla ilgili konuştuğumuz aynı çizgiyi yansıtıyor. Bu konuda hiç şüphem yok. Bu, (ABD’nin) herkese her şeyin cezasız kaldığını kanıtlama ve her şeyin yapılabildiğini gösterme arzusudur. Ne istersem yaparım mantığı. Bunun Çin için ne anlama geldiğini çok iyi bilerek, boş yere tahrik edici bir unsur yaratmak için başka bir neden görmüyorum.”
Pakistan: Tek Çin politikasını destekliyoruz
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Tayvan’da yaşanan son gelişmelerle ilgili derin endişe duyulduğunu aktararak tek Çin politikasına bağlılığını bildirdi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İslamabad’ın Tayvan Boğazı’nda bölgesel barış ve istikrar için ciddi sonuçları olacak gelişmelerden derin endişe duyulduğu belirtildi.
Açıklamada, Pakistan’ın tek Çin politikasına bağlılığı vurgulanarak Çin’in egemenlik ve toprak bütünlüğüne kesin destek yinelendi.
Dünyanın, uluslararası gıda ve enerji güvenliğine istikrarsızlaştırıcı etkileri olan Ukrayna çatışması sebebiyle ciddi bir güvenlik durumu yaşadığına işaret edilen açıklamada, küresel barış, güvenlik ve ekonomiyi olumsuz etkileyecek yeni bir krizin kaldırılamayacağına dikkat çekildi.
Açıklamada, Pakistan’ın devletlerarası ilişkilerin karşılık saygı, iç işlerine karışmama, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, uluslararası hukuk ve ikili anlaşma ilkelerini destekleyerek sorunların barışçıl çözümüne dayanması gerektiğine güçlü bir şekilde inandığı kaydedildi.
İran: Tek Çin politikasını tereddütsüz destekliyoruz
İran, Pelosi’nin Tayvan ziyaretini kınayarak, “tek Çin politikasına tereddütsüz destek verdiğini” açıkladı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, “İran, ülkelerin toprak bütünlüğüne saygıyı dış politikasının temeli olarak görüyor. Bu çerçevede de tek Çin politikasına tereddütsüz destek veriyor.” ifadelerini kullandı.
Ülkelerin toprak bütünlüğüne saygının Birleşmiş Milletlerin temel ilkelerinden biri olduğunu vurgulayan Kenani, son dönemde ABD yönetiminin Çin’in iç işlerine müdahale etmeye çalıştığını ve bu ülkenin toprak bütünlüğünü ihlal etme yönünde gerilime neden olan adımlar attığını kaydetti.
İran’ın, ABD’nin gerilime neden olan ve dünyanın farklı bölgelerinde sürdürdüğü bu yaklaşımını kınadığını belirten Kenani, “Washington’un tek taraflı ve ülkelerin egemenliğini ihlal eden adımlarının sadece istikrarsızlığın artmasına ve ülkeler arasındaki ihtilafların daha da alevlenmesine yol açtığını” vurguladı.
Japonya
Japonya, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin Tayvan ziyaretine başlamasının ardından Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) Tayvan adası çevresindeki büyük çaplı askeri tatbikatlarından endişe duyduğunu bildirdi.
Kyodo News’te yer alan habere göre, Kabine Baş Sekreteri Hirokazu Matsuno, yaptığı basın toplantısında, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarın sadece Japonya’nın değil, dünyanın güvenliği için de önemli olduğunu söyledi.
Matsuno, “Tayvan ile ilgili sorunların diyalog yoluyla barışçıl bir şekilde çözüleceğini umuyoruz.” dedi.
Tayvan yakınlarındaki askeri tatbikatlarla ilgili endişelerini Çin’e ileten Japonya, tatbikat yapılan alanların münhasır ekonomik bölgesi (MEB) ile çakıştığını bildirdi.
Pelosi’nin Tayvan ziyaretine başlamasından hemen sonra Tayvan adası çevresinde büyük çaplı askeri tatbikat başlatan Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), adanın etrafındaki 6 bölgede, yarından 7 Ağustos’a kadar gerçek atışların da yapılacağı tatbikatlar gerçekleştirmesi bekleniyor.
Japonya’nın, Pelosi’nin Tayvan ziyaretini destekleyip desteklemediği sorusuna Matsuno, “Yorum yapacak durumda değiliz.” yanıtını verdi.
Hafta içinde Japonya’yı da ziyaret etmesi beklenen Pelosi’nin, Başbakan Kişida Fumio ile görüşebileceği tahmin ediliyor.
Arap Birliği: Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü destekliyoruz
Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hüsam Zeki, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediklerini söyledi.
Arap Birliğinin resmi internet sitesinde yer alan açıklamaya göre, Genel Sekreter Yardımcısı Zeki, Çin’in Kahire Büyükelçisi Liao Liqiang ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Görüşmede Birliğin, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediğini söyleyen Zeki, Arap Birliğin Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt’ın da Tayvan krizinin kısa sürede çözüme kavuşmasını temenni ettiğini aktardı.
Büyükelçi Liqiang ise “tek Çin” ilkesine saygı duyulmasının önemine değinerek, bölgede barış ve istikrarın sağlanmasıyla uyuşmayan ve ilgili Birleşmiş Milletler kararlarıyla çelişen eylemlerde bulunulmaması gerektiğini ifade etti.
Çinli Büyükelçi ayrıca, Genel Sekreter Yardımcısı Zeki ile Tayvan dosyasına ilişkin son gelişmeleri de ele aldı.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, Pelosi ile görüşmeyecek
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Pasifik turunda Tayvan’dan sonraki durağı olan Güney Kore ziyaretinde Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol ile görüşmeyeceği bildirildi.
Güney Kore ajansı YONHAP’ın haberine göre, Devlet Başkanlığı ofisinden,”Devlet Başkanı Yoon’un yaz tatilinde olması nedeniyle Pelosi ile görüşmesi olmayacak.” açıklaması yapıldı.
Güney Kore’nin Pelosi’nin ziyaretini memnuniyetle karşıladığının ifade edildiği açıklamada, Pelosi’nin Ulusal Meclis Başkanı Kim Jin-pyo ile görüşeceği kaydedildi.
Ofis, Pelosi’nin Güney Kore ziyaretinden önce Çin ile ihtilaflı Tayvan’a ziyarette bulunmasına ilişkin, “Hükümetimizin tavrı, bölgesel barış ve istikrarın diyalog ve iş birliği ile sağlanabilmesi için ilgili sorunlar konusunda tüm ülkelerin yakın iletişim halinde olmaları gerektiğidir.” ifadesini kullandı.
Pelosi’nin resmi internet sitesinde ziyaret programına ilişkin yayımlanan açıklamada, Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsayan gezinin durakları arasında Tayvan’a yer verilmemişti.
ABD’den 29 Temmuz’da ayrılarak Hawaii’de mola veren Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyeti, önceki gün Singapur’da, dün de Malezya’da temaslarda bulunmuştu.
Pelosi ve heyetini taşıyan uçak dün gece Tayvan’a ulaşmıştı. Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada’yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Daha önce 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Pelosi’nin Tayvan ziyareti ABD ile Çin arasında gerilime sebep olmuştu. Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirirken, Savunma Bakanlığı da ada çevresinde “bir dizi askeri tatbikat” düzenleyeceğini duyurmuştu.
Meclis başkanı ve beraberindekiler bugünkü temaslarının ardından Ada’dan ayrılarak Güney Kore’ye yola çıktı.
Ziyarette Pelosi’ye, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Başkanı Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Başkan Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış İlişkiler Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.
Pelosi ve heyeti Pasifik turunda Güney Kore’nin ardından Japonya’yı ziyaret edecek.
