Ankara
TODAM, 2024’te Bangladeş’te üniversite öğrencilerinin başını çektiği kamuda kontenjan protestolarını ele alan “Bangladeş’in Temmuz Devrimi: Ulus İnşasında Gençlik Odaklı Yeni Bir Dönem” başlıklı rapor yayımladı.
Ülkedeki öğrenci hareketinin yapısal siyasal değişim çağrısına dönüşüm yolculuğunun incelendiği raporu, Bangladeşli akademisyen Dr. Abdullah al-Mamun yazdı.
Raporda, Temmuz 2024’teki olaylar “sadece bir protesto olarak değil, adalet, liyakat ve kapsayıcı demokratik katılım talepleriyle şekillenen kuşak kırılması” olarak yorumlandı.
Protestoların “Bangladeş tarihinin önemli dönüm noktası” şeklinde nitelendiği raporda, bu protestolar sonrasında kurumsal zayıflıkların giderilmesi, ekonomik eşitliğin teşvik edilmesi, güvenliğin sağlanması ve insan haklarına bağlı kalınmasının, “Bangladeş’in bölgedeki ve dünyadaki demokratik yenilenme örneklerinden biri olmasını sağlayacağı” ifade edildi.
Raporda, Hindistan, Çin, ABD ile uluslararası kurumlardan gelen tepkilerin incelendiği ve protestoların ardından bölgede meydana gelen “jeopolitik gerilimlerin” ele alındığı ifade edildi.
Öğrenci protestolarının ülkede geniş çaplı “toplumsal kırılmaya” yol açmasıyla sonuçlanan sürecin detaylı şekilde incelendiği raporda, gösterilerin özellikle üniversite öğrencileri ve işçi grupları tarafından düzenlenmesinin bu protestoları özel kılan unsur olduğu belirtildi.
Raporda, protestoların temel nedenleri arasında, “süregelen sistematik adaletsizlik ve kurumsal yozlaşma” gösterilirken, gösterilerin Asya kıtasının güneyinde uyandırdığı yankılara da değinildi.
Ne olmuştu?
Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından temmuz ortasında öğrencilerin başını çektiği protestolar başlamıştı. Yüksek Mahkemenin temmuz sonunda kontenjan kotası oranlarını düşürmesiyle protestolara son verildiği duyurulmuştu.
Gösterilerdeki şiddet olaylarından sorumlu tutulan Cemaat-i İslami Partisi ve öğrenci kanadının yasaklanmasının ardından protestocular, bu kez de gösterilerde yaşamını yitirenler için “adalet” çağrısıyla sokaklara dökülmüştü.
Bangladeş’teki gösteriler sırasında şiddet olaylarında yüzlerce kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kişi gözaltına alınmıştı.
Şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina, resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan’a gitmiş, bu sırada göstericiler Başbakan’ın resmi konutunu basmıştı.
Nobel ödüllü Muhammed Yunus, 8 Ağustos’ta geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başlamıştı.
