Uzmanlara göre tarım teknolojileri Türkiye ve İsrail ekonomik iş birliğinde lokomotif olabilir

Kudüs

Türkiye ile İsrail, 17 Ağustos’ta, diplomatik ilişkilerin yeniden karşılıklı olarak en üst düzeye çıkarılması ve karşılıklı büyükelçi atanması kararı aldı.

İki ülke arasındaki normalleşmeye paralel, eylül ayında İsrail’de Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı yapılması planlanıyor.

Türkiye- İsrail ekonomik ilişkilerinde şimdiye kadar enerji odaklı değerlendirmeler yapıldıysa da uzmanlar, iki ülkenin ekonomik iş birliğini özellikle tarım teknolojisi alanında ileri seviyelere taşıyabileceği görüşünü dile getiriyor.

AA’ya konuşan Türkiye-İsrail İş Konseyi Başkanı Gad Şoşan, ekonomik ve ticari düzeyde, Türkiye ile her zaman çok iyi ilişkilerinin olduğunu ve bunun her yıl büyümeye devam ettiğini söyledi.

Ekonomik ilişkilerin iyi seyretmesinin her ülke için bir “kazan-kazan” durumu olduğuna işaret eden Şoşan, karşılıklı büyükelçi atanmasının bu iş birliğini daha yüksek seviyelere taşıyacağına inandığını belirterek, “(Türkiye-İsrail arasındaki) Ticaret seviyesinin sokaktaki bir insanın anladığı ve bildiğinin çok ötesinde seyrettiğini düşünüyorum. Bu, İsrail’den Türkiye’ye turizm ya da Türkiye’den İsrail’e kuru gıda ticaretinden ibaret değil, bunun çok daha fazlası var.” dedi.

Eylül ayında yapılacak Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı kapsamında, iki ülke arasındaki ticaret anlaşmalarının yeniden inşa edilmesi gerektiğine dikkati çeken Şoşan, şunları söyledi:

“Serbest bölge, gümrük, ulaşım ve turizm anlaşmalarını gözden geçirmeli, güncellemeli ve yenilemeliyiz. İsrail’i çok sayıda Türk’ün de ziyaret etmesini istiyorum. Dolayısıyla vize konularında neler yapılabileceğini ve bu trendi nasıl destekleyebileceğimizi tartışmamız gerekiyor.”

Türk tarımında İsrail yüksek teknolojisi

Şoşan, çelik, kimya, otomotiv gibi geleneksel ticaret alanlarının dışında tarım teknolojisinde büyük bir iş birliği potansiyeli olduğunu söyledi.

Tarım teknolojilerinin “geride bırakılmış bir alan” olduğunu düşündüğünü aktaran Şoşan, “Türk tarımının daha modern ve gelişmiş hale getirilmesine yardımcı olmak için, İsrail’in tarım teknolojileri ihracatı ile pek çok alanda buna katkıda bulunabileceğini düşünüyorum.” diye konuştu.

Şoşan, gelişmiş tarım teknolojileri alanında “iş birliğine başlandığını, ancak daha fazlasını görmek istediğini” ifade ederek, “Örneğin drone kullanımı, ilk olarak zirai alanların denetimi ardından da fiili müdahale için. Haşerata karşı ilaçlamada drone kullanımı çevreye çok daha az zarar verir.” dedi.

İsrailli iş insanı, “akıllı seraların” da çok önemli olduğunu vurguladı.

Ticarette “nitelikli bir değişim” gerekiyor

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Kurucu Direktörü Güven Sak da İsrail ve Türkiye arasındaki ticarette temel ihtiyacın “niteliksel bir değişim” olduğu görüşünde.

“Bence İsrail Türkiye ticaretinde aslında ana problem, hep aynı şirketlerin hep aynı malları alıp satmalarıydı.” diyen Sak, “Kaliteli bir sıçrama, niteliksel bir değişim olmadı aslında ticaretimizde. Halbuki İsrail, özellikle bu yeşil dönüşüm sürecinde, Türkiye gibi teknolojik yenilenmeye ihtiyacı olan bir ülke açısından önemli.” değerlendirmesinde bulundu.

İsrail’in, teknolojisini başka ülkelere satabilmek için Amerika, Kanada veya Dubai’ye yöneldiğine işaret eden Sak, şöyle devam etti:

“Bunun için çok memnunlar ama Dubai’nin bir derinlik sağlama durumu yok. Ama Türkiye’nin var. Sonuçta burası, sanayi malları söz konusu olduğunda bir üretim merkezi aynı zamanda. Dolayısıyla bence İsrail’le Türkiye’nin karşılıklı ilişkilerini yeniden elden geçirmeleri gerekiyor bu çerçevede. Bence kalite önemli bir değişiklik. Artık İsrail, Türkiye için bizatihi önemli bir ülke. Yani bu yüzden bu inovasyon habını bir araya getirecek bir şey yapmak lazım.”

Tarım alanında iş birliğinin önemine değinen Sak, bu alanın da yine teknoloji bazlı olduğunu vurguladı.

Su konusunun bölgenin en önemli sorunlarından biri olduğuna dikkati çeken Sak, daha az su kullanan, yüksek teknolojiye dayalı tarımın Türkiye için önemine dikkati çekti.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Kurucu Direktörü Güven Sak, “Tarım teknolojilerinin Türkiye’ye nasıl getirileceği, bizim nasıl daha iyi öğreneceğimiz önemli meselelerden bir tanesi. Dolayısıyla İsrail ile bu iş birliğinin çok büyük bir fırsat olacağını düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.