Atina
Yeni Demokrasi, birinci partiye 300 sandalyelik parlamentoda fazladan verilen 50 sandalye uygulaması sayesinde Temmuz 2019’daki genel seçimlerde yüzde 39,85’lik oy ile 158 sandalye kazanarak tek başına iktidar olmuştu.
Miçotakis’in partisi, sistemin değiştiği ve birinci partiye fazladan sandalye verilmesi uygulamasının kaldırıldığı dünkü seçimlerde oylarını yaklaşık yüzde 41’e yükselterek 146 sandalyenin sahibi oldu ancak tek başına iktidar için seçmenleri yeniden sandık başına götürmeyi hedefliyor.
Seçim sonuçlarına göre, Yeni Demokrasi tek başına hükümet kurmak için mecliste yeterli çoğunluğu sağlayamadı.
Yeni seçim sisteminde, koalisyon kurulamaması halinde ve ikinci kez sandığa gidildiğinde, birinci partiye oy oranı yüzde 25’i aşmak kaydıyla parlamentoda en az 20 sandalye verilmesi; oy oranında yüzde 25’i aşan her yüzde 0,05’lik artış için fazladan bir milletvekilliği öngörülüyor. Bu sayı 50’ye kadar çıkabiliyor.
Miçotakis tek başına iktidar için ikinci kez sandığa hazırlanıyor
Bu durumda Miçotakis’in önünde iki seçenek bulunuyor. Hükümet kurmak için gerekli 5 sandalyeyi sağlayacak bir koalisyona gitmek ya da ikinci kez sandığa giderek, birinci parti için öngörülen fazladan sandalyeleri alıp tek başına iktidar olmak.
Miçotakis, dün akşam resmi olmayan ilk sonuçların açıklanmasının ardından yaptığı açıklamada, sandıktan çıkan sonucu halkın güçlü bir iktidar istediği şeklinde yorumladı. Anayasanın öngördüğü koalisyon kurma sürecini yürüteceğini söyleyen Miçotakis, “Yarından itibaren seçimler için çalışmalara başlıyoruz.” diyerek aslında koalisyon sürecini başlamadan bitirmiş oldu.
Halkın Yeni Demokrasi’ye verdiği destekle “iktidarın çalışmalarına devam etmesini istediğine” işaret ettiği yorumunu yapan Miçotakis, “Halk sandıkta, ilerleme ve cesur reformlar yolunda daha hızlı koşmamızı istedi.” dedi.
Basında Yeni Demokrasi’nin seçim zaferi
Seçim öncesi yapılan anketlerde Yeni Demokrasi birinci parti, ana muhalefetteki Radikal Sol İttifak (SYRIZA) ise ikinci parti gözüküyordu ancak aradaki fark yüzde 6-8 ile sınırlı kalıyordu.
Sandıktan çıkan sonuçlar ise bu farkın yaklaşık yüzde 20 olduğunu ortaya koydu.
Yeni Demokrasi’nin zaferi kadar, SYRIZA’nın oylarının düşmesi de dikkat çekti.
SYRIZA’nın Temmuz 2019’daki genel seçimlerde yüzde 31,53 olan oy oranı, dört yıllık ana muhalefetin ardından yüzde 20’ye geriledi.
Ülke genelindeki 59 seçim bölgesinden 58’inde Yeni Demokrasi birinci parti oldu. Sadece içerisinde Gümülcine’nin de yer aldığı Rodop bölgesinde seçim yarışını SYRIZA önde bitirdi.
Yunan basını, Yeni Demokrasi’nin, SYRIZA’nın iki katı oy oranına sahip olduğu seçim sonuçları için “Miçotakis’in zaferi” yorumunu yaptı.
Kathimerini gazetesi “Miçotakis’in zaferi, SYRIZA’nın düşüşü” başlığını manşete taşıdı.
Ta Nea gazetesi, “Miçotakis ve Yeni Demokrasi’nin Egemenliği” manşetini kullanırken, “SYRIZA ve Aleksis Çipras’ın çöküşü” alt başlığına yer verdi.
Apogeumatini gazetesi “Yeni Demokrasi’nin Dev Zaferi”, Manifesto gazetesi “Miçotakis’e ikinci dönem için güçlü görevlendirme”, Political gazetesi “Miçotakis’in Zaferi, Çipras’ın Çöküşü” ifadelerini manşetlerinde kullandı.
SYRIZA yanlısı Avgi gazetesi ise siyaha boyadığı ana sayfasında “Bir sonraki mücadele için değişim” manşetini atarak sonucun SYRIZA için son derece olumsuz olduğu değerlendirmesini ana sayfasına taşıdı.
Engebelerle dolu dört yıl
Miçotakis hükümeti, iktidara geldiği günden itibaren beklenmedik çok sayıda sorunla karşılaştı.
Kovid-19 salgını, Ukrayna’daki savaşın ardından ortaya çıkan enerji krizi ve buna bağlı ekonomik sıkıntılar, orman yangınları, seller, düzensiz göçmen sorunu, 57 kişinin ölümüyle sonuçlanan tren kazası, Türkiye ile sık sık yükselen tansiyon, kar yağışı nedeniyle otobanda binlerce aracın mahsur kalması, Yeni Demokrasi iktidarında karşılaşılan meselelerden sadece bazılarıydı.
Dört yıllık iktidar sürecinde çok sayıda sorunla karşılaşan Yeni Demokrasi, seçime giderken seçmene “Çipras mı Miçotakis mi?” sorusunu sordu.
Ekonomik kriz sürecinde, Avrupa Birliği (AB) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile memorandum anlaşmalarının imzalanmasına karşı olduğunu söyleyerek iktidara gelen, 2015’teki referandumda halkın memoranduma hayır demesine rağmen memoranduma imza atan SYRIZA, seçmeni ikna edemedi.
2019 seçimlerine Değişim Hareketi (KINAL) ittifakı olarak giren PASOK, 2023 seçimlerine PASOK-KINAL ittifakı ismiyle katıldı. İttifak, oy oranını 8,10’dan yüzde 11,46’ya yükseltti.
2019 ve 2023 seçim sonuçları arasındaki farklardan biri de meclise giren parti sayısı oldu. 2019’da parlamentoya 6 parti girerken 2023 seçimlerinde parlamentoya giren parti sayısı 5’te kaldı.
Seçim sonrası süreç
Yeni Demokrasi, en yakın rakibini büyük farkla geride bırakmasına rağmen, tek başına iktidar şansını yakalayamadı.
Anayasaya göre, cumhurbaşkanının, seçimlerde en çok oyu alan 3 partiye koalisyon çalışmaları için aldıkları oy oranına göre sırayla üçer gün süre tanıması öngörülüyor ancak Miçotakis’in ikinci kez sandığa gidilmesine göz kırpan dünkü açıklamasının ardından Yunan basınında da her 3 partinin de Cumhurbaşkanı’ndan koalisyon kurma görevini aldıkları gün görevi iade edeceği değerlendirmeleri yapılıyor.
SYRIZA’da hayal kırıklığı ve değişim sinyali
SYRIZA lideri Aleksis Çipras sandıktan çıkan sonuç için “Seçim sonucu SYRIZA için son derece olumsuz.” diye konuştu.
Miçotakis’e telefon edip kendisini tebrik ettiğini aktaran Çipras, “Yarışların galibiyetleri ve yenilgileri vardır.” dedi.
SYRIZA’nın parti organlarının hemen toplanıp sonuçlarını değerlendireceğini belirten Çipras, açıklamasında “İkinci kez sandığa gidileceği için seçim süreci henüz bitmedi. Önümüzdeki kritik ve nihai seçim yarışında mümkün olan en iyi sonucu almamız için gereken tüm değişiklikleri hemen yapmalıyız.” ifadelerine yer verdi.
