Ferit PARLAK
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) tüketici fiyat endeksi hesaplamalarında kullanılan verilerin düzenli olarak yayımlanmasının zorunlu hale getirilmesini amaçlayan Türkiye İstatistik Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu.
Teklif ile enflasyon hesaplamalarında şeffaflığın artırılması ve ekonomik aktörlerin daha sağlıklı analizler yapabilmesi amaçlanıyor. Teklif yasalaşırsa, kapsamlı yayımlanacak bilgiler, enflasyon dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasına ve fiyat hareketlerinin detaylı olarak izlenmesine olanak tanıyacak.
“Ekonominin sağlığı için”
CHP Manisa Milletvekili Selma Aliye Kavaf imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan teklifin gerekçesinde Türkiye İstatistik Kurumu’nun veri yayımlama esaslarını düzenleyerek kurumsal şeffaflığın ve hesap verebilirliğin artırılmasının hedeflendiğine dikkat çekilerek, “Günümüz ekonomik koşullarında, doğru, güvenilir ve zamanında üretilen istatistiki verilerin önemi giderek artmaktadır. Bu bağlamda, özellikle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gibi temel ekonomik göstergelerin hesaplanma süreçlerinin şeffaf olması, ülke ekonomisinin sağlıklı işleyişi açısından kritik bir role sahiptir” denildi.
Önerilen düzenlemenin, TÜFE hesaplamalarında kullanılan verilerin düzenli ve detaylı bir şekilde kamuoyuyla paylaşılmasını öngördüğünün dile getirildiği gerekçede, bu uygulamanın, ekonomik göstergelerin daha sağlıklı analiz edilmesine ve fiyat hareketlerinin daha etkin takibine olanak sağlayacağına vurgu yapıldı.
“Güvenirliliği ve itibarı artırır”
Gerekçede, “Böylece politika yapıcılar, akademisyenler, iş dünyası temsilcileri ve vatandaşlar, enflasyon dinamiklerini daha iyi anlama ve yorumlama imkanına kavuşacaklardır.” cümlesiyle, bugün açıklanan verilerin anlaşılmaz ve yorumlanamaz olduğunun altı çizildi.
Veri toplama metodolojisi ve analiz tekniklerinin açıklanmasının önemi ve getirisinin de anlatıldığı gerekçede, “Bu açıklamalar, TÜİK tarafından üretilen istatistiklerin güvenilirliğini pekiştirecek ve kamuoyu nezdinde güven artışına katkıda bulunacaktır. Bu şeffaflık, aynı zamanda TÜlK’in çalışmalarının bilimsel temellere dayandığının daha iyi anlaşılmasını sağlayacak ve kurumun itibarını güçlendirecektir” denildi. Söz konusu düzenlemenin, Türkiye’nin ekonomi politikalarının daha sağlam temeller üzerine inşa edilmesine imkan tanıyacağını da dikkat çekilen gerekçede, şeffaf ve güvenilir verinin, ekonomi yönetiminin daha isabetli kararlar almasına yardımcı olacak, bu da makroekonomik istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacağı da kaydedildi.
“Yabancı yatırıma zemin hazırlar”
Gerekçede, “Ayrıca, yatırımcılar nezdinde ülke güvenilirliğinin artmasına yardımcı olacak ve doğrudan yabancı yatırımların artmasına zemin hazırlayacaktır.” denilerek, yabancı yatırım içim önemi de değerlendirildi. Teklifin, uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılmasında da önemli bir rol oynayacağının dile getirildiği gerekçede, şeffaf ve güvenilir ekonomik verilerin, kalkınma planlarının daha gerçekçi bir şekilde hazırlanmasına ve uygulanmasına olanak tanıyacağına vurgu yapıldı. Gerçekçi planların ise kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlayarak, ülkenin ekonomik performansını olumlu yönde etkileyeceği dile getirilerek, önerilen şeffaflık artışı, uluslararası standartlara uyum sağlanması ve Türkiye’nin istatistik altyapısının geliştirilmesi açısından da kritik öneme sahip olduğunun altı çizildi.
“TÜİK’in etkinliği ve verimliliğini artırır”
Ülkelerin istatistik üretim süreçlerinin kalitesi ve şeffaflığının, uluslararası kuruluşlar tarafından yakından takip edildiğine de değinilen gerekçede, bu düzenleme ile Türkiye’nin, istatistik alanında uluslararası en iyi uygulamalara bir adım daha yaklaşmış olacağı, TÜİK’in kurumsal kapasitesinin geliştirilmesine de katkı sağlanacağı ifade edildi. Ayrıca, “Verilerin düzenli olarak yayımlanması ve metodolojinin açıklanması zorunluluğu, kurumun iç süreçlerini daha da iyileştirmesine ve veri kalitesini artırmasına neden olacaktır. Bu da TÜİK’in daha etkin ve verimli çalışmasını sağlayacaktır” denildi.
“Demokratik katılımı güçlendirir”
Kanun teklifinin gerekçesinde aynı zamanda demokratik katılımın güçlendirilmesine hizmet edeceğinin de ifade edildi. Gerekçede, “Ekonomik verilere daha kolay erişim, vatandaşların ekonomi politikaları hakkında daha bilinçli değerlendirmeler yapmasına olanak tanıyacak ve karar alma süreçlerine daha aktif katılımlarını teşvik edecektir.
Sonuç olarak, önerilen kanun değişikliği, ülkemizin ekonomik ve sosyal politikalarının etkinliğinin artırılmasına, istatistiki veri üretim süreçlerinin güçlendirilmesine ve ekonomik şeffaflığın geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacaktır. Bu düzenleme, Türkiye’nin ekonomik göstergelerinin uluslararası alanda daha güvenilir kabul edilmesine, yatırım ortamının iyileştirilmesine ve uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olacaktır” cümlesiyle, kanun teklifinin, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal refahının artırılması açısından önem taşıdığına dikkat çekildi.
