Burcu GÖKSÜZOĞLU
● Yabancılara konut satışı çok gündemde. Siz de nisan itiibariyle Türkiye’de konut sahibi olmak isteyen Azerbaycanlılara konut kredisi vermeye başladınız, Azerbaycan dışında konut kredisi verdiğiniz ilk ülke Türkiye mi?
Biz 2015 yılında kurulduk. Bir yaitırım bankasıyız. Yatırım ürünilerinin yanında, yabancı demek istemiyorum çünkü Azerbayicanlılar kendilerini Türkiye’de vatanında gibi hissediyor; o yüziden Türkiye’de bu yıl böyle bir piilot proje başlatma gereğini hisisettik. Çünkü Türkiye’de özellikle sahil kasabalarında veya şehirleirinde birçok yabancının sahip olimak istediği, oturmak istediği, güneş, deniz her türlü ortam var. Biz bunu Azerbaycan’a sunalım istedik. Türkiye’de henüz bir ipoitek kredisi vermedik çünkü buinu özellikle Azerbaycan tarafına sunmak istedik. Öncelikle grup çalışanları üzerinde bu pilot proijeyi uygulayalım dedik. 7 binin üzerinde bir grup çalışanımız var. Tahmin ettiğimizden daha fazla bir talep geldi.
● Azerbaycanlılar için Türkiiye gayrimenkul pazarı ne kaidar cazip? Ne kadar talep geldi? Azerbaycanlılar Türkiye’de ev almak için hangi şehirleri tercih ediyor?
Hem kendilerini burada vatanlairında hissetmeleri, hem yatırım olması açısından şu anda bekleniilen ilginin üzerinde. Şu anda özelilikle Ege ve Akdeniz kıyıları başta olmak üzere, İstanbul, İzmir, Anikara gibi büyükşehirlere çok ciddi bir talep var ve bu talepte açıkçaisı bir rakam belirtmek istemiyoirum ama 100 bin dolarla 1 milyon dolara kadar gider rakamlardan oluşuyor. Akdeniz havzasında tailep çok fazla, Antalya’ya çok cididi bir talep olduğunu görüyoruz, İzmir’de var. Tahmin edersiniz ki Bodrum, Marmaris revaçta Azeribaycan için. İstanbul, İzmir daha arka planda çünkü bizim tespitleirimiz; “İstanbul’a gelelim, yaşayailım’dan daha çok, daha böyle Akideniz havzasında olalım, burada dinlenmeye gelelim, aynı zamanida bizim için bir yatırım olsun şeklinde.” O yüzden talebin daha çok Akdeniz tarafında olduğunu gördük. Önümüzdeki günlerde bu talebin daha da artacağını düişünüyorum. Bu doğrultuda bu yıl özellikle temmuz-ağustos aylairından itibaren bunun ciddi bir ivime kazanacağını ve beklenilen raikamları da aşacağını umuyorum.
Azerbaycan Manatı, ABD Doları, Euro olarak kullandıracaktınız
● Para birimi cinsi üzerinden kredilerin dağılımı nasıl oldu?
Şu an daha çok Azerbaycan Mainatı’na ilgi var. Çünkü Azerbayican’da manat üzerinden para kaizanması itibariyle krediye başvuiranların manat üzerinden. Tabii manat, TL’ye karşı daha değerli bir para birimi olduğu için onlairın alım gücü daha yüksek oluyor. Şu an dolar tarafında bir talep yok, ağırlıklı manat var. Biz isteyene TL de sunuyoruz ama herkes daha çok manat tarafında.
● Krediyi ne zaman grup çalışanları dışına da sunacaksınız? Ne kadarlık bir ilgi bekliyorsunuz?
Eylül ayına kadar bunu grup içinide test edelim istedik. Eylül ayınidan itibaren bunu tüm Azerbayican piyasasına sunmak istiyoiruz, gelen taleplere bağlı olarak. Çünkü prosedürel olarak yani buiradaki tapu işlemlerinden tutun da… Sorunları şöyle sıralayayım; Evet Marmaris’te ev almak istiiyorum. Yardımcı olur musunuz? Yani şimdi o bağlantıları kurmaimız gerekiyor, oradaki projeleri bulmamız gerekiyor, tapu işlerini çözmemiz gerekiyor. Dolayısıyla böyle anahtar teslim bir projeye gitmeye başladı bu. İlk başta daiha basit düşünmüştük. İşte bize talep gelir, biz de karşılığında ipoitek kredisini veririz. Geri kalan işilemler çözülür diye ama şu anda görüyoruz ki gerçekten bir anahitar teslime doğru gitmeye başladı. Biz de burada çözüm partnerleiri bulmamız gerekiyor yani gayriimenkul geliştirme tarafında, tapu tarafında, hukuk hizmetleri taraifında. Dolayısıyla bunları tamamiladıktan sonra, Eylül ayına kadar bunu bir baştan bir sona oturtturiduktan sonra bütün Azerbaycan’a açacağız. Ben Azerbaycan’dan ciddi bir talep olacağını düşünüiyorum. Burada ikinci bir ülke deiğil, kendilerini evlerinde hissetmelerinden dolayı bir talep olacaiğını düşünüyorum. Umarım haklı çıkarım.
Krediye talep vatandaşlık için gelmedi
● Peki vatandaşlık için konut değeri 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarılması sizin hedefilerinizi olumsuz etkiler mi?
Açıkçası Azerbaycan tarafında vatandaşlık talebiyle gelinmeidi. Bugüne kadarki başvuruların hiçbirisinde biz bunu görmedik. Tamamen yatırım amaçlı, konut amaçlı, yuva sahibi olmak için başvurular yapılıyor. Azerbaycan tarafında ben bir etkisi olacağını düşünmüyorum. Öbür taraftan bu 400 bin dolarlık rakam için bir şey söylemem gerekirse, dünya stanidartlarında bu 300-350 bin Euro civarında veriliyor. Dolayısıyla bu rakamın Türkiye’de vatandaşlık veya pasaport sahibi olmak için makul bir rakam olduğunu düşüinüyorum. 250 bin doların 400 biine çıkmasının çok fazla piyasayı etkileyeceğini düşünmüyorum.
● Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut finansmanına destek için açıkladığı 3 paketi nasıl değerlendiriyorsunuz peki? Bu finansman tarafında dengeleri nasıl değiştirecek?
Biz bu paketi kullandırmayacaiğız çünkü kendi kaynaklarımızdan biz bunu vermeyi düşünüyoiruz. Paketin geneline baktığımızida ilk defa ev sahibi olanlar için yüzde 0.99, 10 yıl vade, 2 milyon liraya kadar; oldukça iyi ve desitekleyici. Ben bunun önümüzideki günlerde piyasayı canlandıiracağını düşünüyorum. Bunun dışında yurt dışından özellikle dolar Euro bizim tarafımızda mainat olması nedeniyle söyleyeyim, buradan TL’ye dönüşlerde oldukiça yatırımcısına veya Türkiye’ye yerleşmek isteyenlere uygun bir ürün olduğunu düşünüyorum. Ciddi şekilde de bunun piyasadaiki talebi artıracağını düşünüyoirum. En azından Azerbaycan tairafında biz bunu görüyoruz. Proije açıklanmadan önce biz bunu görmeye başlamıştık, şimdi daiha fazla bunu göreceğimizi düşüinüyorum. Tabii Türkiye’de konut fiyatları da arttı. Bunu da söyleimek gerekirse, bizim baktığımız genelde gelen talepler 1,5 milyonila 5 milyon arasında oluyor. İsitanbul daha uygun görünmekle beraber, sahil şeridinde fiyatlairın çok ciddi arttığını görüyoruz. Özellikle son 2 aydır bu talebin çok fazla olmakla beraber konut fiyatları yüzde 50’lere yakın Anitalya tarafında arttı. Bodrum’u zaten söylemeye gerek yok. Geiçen yıla göre yüzde 100 arttı Bodirum’da konut fiyatları. O yüzden bu 2 milyonluk paketin üzerine bir miktar daha koyulması geirektiğini düşünüyorum ama cididi biçimde destekleyici olacak ve piyasayı hareketlendireceğini düşünüyorum, önümüzdeki ayilarda.
● Siz Türklere ne zaman konut kredisi vermeye başlayacaksınız?
Azerbaycan tarafını, yani Türkiiye’deki sektöre baktığımızda biizim dışımızdaki oyuncuların buirada yeteri kadar piyasada hakim olduğunu düşünüyorum. Önce Azerbaycan piyasasına açılıp, Azerbaycan’dan buraya yatırımicı veya konut sahibi olmak isteiyenleri çekmek istiyorum. Özelilikle 2022’yi tamamen bizim odaklanmamız bu noktada ama 2023 yılına döndüğümüzde bu piyasa da açılmak için kaynakilarımızı kullandırmaya başlayacağız. Çünkü bu konut dediğiniz şey tek başına gayrimenkul değil. 24 alt sektördle beraber çalışıyor. Bununla beraber sadece konut değil tüketici kredilerinin de önümüzdeki dönemde artacağını düşünüyorum.
VDMK ihracında hedef 500 milyon lira
● Varlığa Dayalı Menkul Kıymet İhracı (VDMK) ile tarım sektörüne finansman sağlıyorsunuz. Bu yıl planlanan 500 milyon TL’lik ihracın 200 milyon TL’lik kısmı yapıldı. Geri kalanı için takvim nedir?
Bizim açıkçası niyetimiz bu sene tarım sektörüne 500 milyonluk bir kaynak aktarmak, bunu da ortalama 2 ayda bir yapmak şeklinde. Şu ana kadar sizin de ifade ettiğiniz gibi 200 milyon liralık bir kaynak aktarımında bulunduk. Mayıs sonu veya haziran gibi 100 milyon lira daha hedefliyoruz. Daha sonra ekim- kasım aylarında geri kalan 200 milyon lirayı 100’er milyonluk paketler halinde yapıp 500 milyonla tamamlamak istiyoruz. Bu yıl hedefimizi 500 milyonla kapatmak istiyoruz. Daha sonra tabii birkaç sektöre daha odaklandık. Bunlardan bir tanesi kimya, bir tanesi otomotiv sektörüydü. Özellikle otomotiv sektörün geçen seneden itibaren çok ciddi bir ivme kazandı. İkinci el araç piyasayı oldukça hareketliydi. Birinci el malum bir sürü nedenden dolayı sekteye uğradığı için özellikle tedarik zinciri açısından. Burada da 100 milyonluk bir ihraç yapmak istiyoruz. Üçüncü sektörümüzde kimya olacak. Kimya da böyle 50 milyon lira gibi bir rakamla toplamda 600-700 milyon TL arasında bir ihracı hedefliyoruz bu sene.
Bu yıl hedef yüzde 25 büyüme
● 2022 ilk çeyrek rakamlarını yeni açıkladınız. Yıl sonu büyüme hedefiniz nedir?
Bu yıl beklediğimiz, hedefl ediğimiz rakam şu andaki büyüklüğümüzün aşağı yukarı yüzde 25 daha üzerine gitmek. Toplamda kredi rakamımızı 3,5 milyar TL gibi bir büyüklüğe getirmek. Toplam büyüklüğümüzde 5 milyar TL olarak hedefl edik. Şu ana kadar özellikle ilk 3 ay hedefl erimizin üstünde gerçekleşti. Biz burada yatırım kredilerine ağırlık veriyoruz yani yenilenebilir enerji tarafında ve bununla beraber diğer bütün turizm ve belli başlı projeleri hedefliyoruz ve uzun vadeli olmasına dikkat ediyoruz. Çünkü görüyoruz ki yatırımların geri dönüşleri özellikle enerji ve diğer tarafta 5 ile 7 yıl alıyor. Bizim bilançomuzun büyük bir kısmı yatırım kredilerinden oluşuyor. O yüzden şu anda çok 1,5 milyar civarında bir proje önümüzde bekliyor. Onların tamamlanması ve nihayete ermesini bekliyoruz. Bunları da işte 2,7’nin üzerine koyduğumuzda, mart ayında 2,7 olarak kapattık. 3.5 milyar gibi bir rakamı herhalde buluruz diye umut ediyorum.
● Finanse ettiğiniz yatırım projelerinin büyüklüğü nedir?
Bizim ağırlıklı finanse ettiğimiz projeler 50 milyonla 200 milyon TL arasında veya bunun dolar karşılığı olanlar. 5 yıldızlı otel projeleri, portlar, 10 ile 15 MGW bazen 20 MGW’a kadar çıktığımız projeler, belirli depolama tesisleri, tarım tarafında VDMK ile devam ediyoruz. Bizim proje ölçeğimiz 50 milyonla 200 milyon arasında turizm, yenilenebilir enerji, gayrimenkul geliştirme, madencilik ve lojistik ağırlıklı sektörler üzerindeyiz.
