Merkez Bankası (TCMB) döviz cinsinden mevduat için menkul kıymet tesis oranını yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarırken 2023’ten itibaren TL mevduatın toplam içindeki payı yüzde 50’nin altındaki bankalar için oranı yüzde 12’ye kadar artabilecek kademeli bir düzenlemeye geçti.
Bankacılar düzenlemenin döviz mevduatı caydırmayı, TL mevduatın payını artırmayı hedeflediğini belirtirken ilk etki olarak bankalar önümüzdeki üç ayda 88 milyar TL daha Hazine tahvili tutmak zorunda kalacaklar.
Yeni düzenleme, öncekilere paralel olarak uzun vadeli ve sabit kuponlu tahvilleri pozitif ayrıştıracak. Düzenleme sonucu bankaların tutması gereken tahvil miktarı 80 milyar TL ile 100 milyar TL arasında değişebilecek. Bankaların tutması gereken tahvillerin dağılımı bugünkü düzenleme öncesine benzer şekilde gerçekleşirse 88 milyar TL tutarında tahvil tutmaları gerekecek. İlgili tutar Kasım, Aralık ve Ocak aylarında üç defada tutulacak.
Düzenleme değişikliği ilk etki olarak 10 yıllık gösterge tahvilde bileşik getirinin neredeyse iki tam puan düşmesine neden oldu. Karar öncesi dün yüzde 13.12 olan bileşik getiri bu sabah yüzde 11.32’ye kadar geriledi.
Tahvil tutma oranı yüzde 12’ye çıkabilir
Öte yandan TCMB önümüzdeki yıl için döviz mevduatın TL’ye dönüş sistemini de değiştirdi.
Dövizden TL’ye dönen tutara ilişkin belirlenen oransal hedefler yıl sonunda ortadan kalkacak. Önümüzdeki yıldan itibaren bankalar TL mevduatın mevcut durumda yüzde 46-47 olan oranını yüzde 50’ye çıkarmazlarsa ek tahvil tutma yükümlülükleriyle karşılacaklar.
Yedi puan ilave menkul kıymet tesisi TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına göre gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı yüzde 50 altında kalan bankalar için uygulanacak. Bu düzenleme daha önce dövizden TL’ye dönüşüm oranı yüzde 5’in altında kalan bankalar için yedi puan ilave menkul kıymet tesisi idi.
Bu da oranı tutturamayan bankalar için yüzde 12 menkul kıymet tesisi anlamına geliyor.
“7 puan ek tahvil yüksek bir yükümlülük”
TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına göre gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı yüzde 50-60 bandında kalan bankalar için ise iki puan ilave menkul kıymet tesisi uygulanacak. Bu düzenlemeye göre önümüzdeki yıl TL payı yüzde 60 üzeri bankalarda ise oran yüzde 5 kalacak.
Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu dört bankacı da yüzde 50’ye yükselmesi istenen TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının eylül sonu itibarıyla gerçek kişilerde yaklaşık yüzde 46, tüzel kişiler için yüzde 47 düzeyinde olduğunu tahmin ediyorlar.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “7 puan ek tahvil yüksek bir yükümlülük. Dolayısıyla TCMB bu düzenleme ile önümüzdeki yıl için bankaların mevduatının en az yüzde 50’sinin, mümkünse yüzde 60’ının TL olmasını istemiş görünüyor” dedi.
Bankacılar katılım bankacılığında bu oranların sektörden 5-10 puan arası daha düşük olduğuna da dikkat çektiler. Bankacılar bu düzenleme ile katılım bancılığında yüzde 12 yerine yüzde 5 tahvil yükümlülüğünü tuturmasının en azından önümüzdeki yıl başı itibarıyla gerçekleşeceğini düşünmüyorlar.
