Faaliyetlerine 19 Mayıs 2019’da, Milli Mücadele’nin başlangıcının 100’üncü yılına ithaf ederek başlayan EGİAD Think Tank, Cumhuriyetin 100’üncü yılında yayınlanan ‘İzmir Girişimcilik Araştırma Raporu’ ile önemli bir gündem oluşturdu. İlk raporunu ‘EGİAD Çin Raporu-Kuşak, Yol ve Saat Kulesi’ başlığı ile kamuoyu ile paylaşan EGİAD, ikinci raporunu da ‘İzmir Girişimcilik Araştırma Raporu’ başlığıyla yayınlandı. Raporun kamuoyuyla paylaşımı için EGİAD Dernek Merkezinde gerçekleşen toplantıya, EGİAD Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer ev sahipliği yaparken, raporun sunumunu Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki gerçekleştirdi.
3.5 milyon dolar yatırım
Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren EGİAD Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, Türkiye’de girişimcilik konusunun 2010 yılında gündeme geldiğini belirterek, geçen 13 yılda EGİAD’ın da buna kayıtsız kalmadığını bildirdi. Girişimcilik üzerine çalışmalar gerçekleştiren EGİAD’ın bölgesinde öncü olduğunu ve adeta bir referans noktası olarak anıldığını bildiren Yelkenbiçer, “EGİAD Melekleri inisiyatifi ile bölgedeki tek melek yatırım ağı olarak, girişimciliğin baştan uca her noktada gelişmesi için çalışmalar gerçekleştirdik. Güncel rakamları vermek gerekirse bugüne kadar da 30 girişime yaklaşık 3.5 milyon dolar da yatırım yapmıştır” dedi.
İzmir’i dünyanın önde gelen girişimcilik merkezleri arasında dahil etme vizyonuyla çalıştıklarının altını çizen Avni Yelkenbiçer, bu kapsamda EGİAD Melekleri Yatırım Ağı, İzQ Girişimcilik Merkezi, İzQ İnovasyon Merkezi ile İzmir’de girişimciliğin odak noktasında yer aldıklarını hatırlattı. Yelkenbiçer, “İzQ Girişimcilik Merkezi, fikir aşamasından globalleşme aşamasına kadar tüm süreçlerde girişimcilere destek veren bir ortam sunan ve girişimcileri tüm ekosistem aktörleri ve kurumlar ile bir araya getiren bir merkez olma özelliğine sahip” diye konuştu.
“Girişimcilikte neredeyiz? Öncelikle bunu bilmeliyiz”
EGİAD Başkanı Avni Yelkenbiçer, İzQ İnovasyon Merkezi’nin ise inovasyon kapasitesi yüksek, büyük ve orta ölçekli firmaların konumlandığı, bu firmaların yolun başındaki girişimciler ile etkileşiminin en üst düzeyde tutulduğu bir merkez olarak konumlandırıldığı bilgisini verdi. Yelkenbiçer, “İzQ’daki bu ortak vizyon da bizleri İzmir Girişimcilik Araştırma Raporu’na getirdi. Öncelikle mevcudu bilelim, girişimcilik şehirleri arasında Türkiye’de neredeyiz, dünyada neredeyiz tespitini yapalım ve kentin tüm bileşenleriyle ortak vizyon doğrultusunda, politika önerileri çerçevesinde çalışmaya devam edelim” dedi.
“İzmir’in yeni bir merkez olacağına inancım var”
Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki ise İzmir’de topulumun tüm katmanlarının her zaman aynı hedefe yürüme prensibiyle çalıştığını bildirdi. Yeni dönem hedefleri kapsamında ise teknoloji yatarımlarını kente getirmek olduğuna vurgu yapan Selçuki, “İzmir’in bütün teknoloji startupları bir araya getirecek bir üst yapı oluşturması gerek. İyi örnekleri ön plana çıkarıp, İzmir’in elçileri gibi çalışması lazım” dedi.
İzmir’in yeni bir merkez olacağına inancının olduğunu vurgulayan Selçuki, “Dijitalleşme başlığında ise ‘önümüzdeki altı ayda hizmet veya ürünlerimi satmak için dijital teknolojileri daha fazla kullanacağım’ ifadesine katılım oranları incelendiğinde yüzde 48’in olumlu beyanda bulunduğu gözleniyor. Teknolojik start-up girişimcileri ile yapılan görüşmelerde ise pandeminin olumlu taraflarına daha sık değinilmesi dikkat çekti. Girişimlerini pandemi döneminde başlatanlar dahil olmak üzere, katılımcıların neredeyse tamamı çevrimiçi iş görüşmeleri, toplantılar ve eğitimlerin faydasından bahsetti. Bununla birlikte, girişiminin büyüme göstermemesini pandemi dönemine bağlayanlar da oldu” değerlendirmelerinde bulundu.
GEM metodolojisi kullanıldı
İzmir’deki girişimcilik ekosistemini analiz ederek şehrin ülke geneliyle karşılaştırmasını sunmayı amaçlayan rapor ile dünya çapında uygulanan Global Entrepreneurship Monitor (GEM) raporunun metodolojisi İzmir’e uygulandı. Bu sayede hem İzmir’in girişimcilik ekosisteminin araştırılması hem de yıllara yayılan ölçümlerle bu alanda Türkiye’ye örnek bir çalışma yapılması hedeflendi.
GEM araştırmasının temelinde birbirini tamamlayan iki anket var. Bunlardan ilki ve en kapsamlısı, iş kuran bireylerin özelliklerinin, motivasyonlarının ve isteklerinin yanı sıra girişimciliğe yönelik sosyal tutumların analizini sağlayan Yetişkin Nüfus Anketiydi. İGM bu anketin şehir bazında uygulanabilir kısımlarını alarak, İzmir çapında 1012 katılımcılık bir örneklem ile tekrarladı.
GEM’de kategorize edilen ‘Başlangıç Aşaması Girişimciler’, ‘Yeni İşletme Sahipleri’ ve ‘Yerleşik İşletme Sahipleri’ kategorileri İGM’de de bulunup, ‘Girişim Yapmaya Niyetli Olanlar’ ve ‘Hiç Girişimde Bulunmamışlar’ şeklinde iki analitik kategori daha hazırlanmıştır. Araştırmanın bu kısmında katılımcılara yeni bir iş kurmaya yönelik yaklaşımları, geçmiş deneyimlerine dair değerlendirmeleri, iş kurma motivasyonları, finansman kaynakları, geleceğe bakış, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik konuları üzerine sorular yöneltildi.
İzmir Girişimcilik Araştırması’nın ikinci kısmı GEM’in Ulusal Uzman Anketi’ne benzer bir uzman anketine dayandırıldı. Ulusal Uzman Anketi’nde en az 36 GEM onaylı ulusal uzman, bir ekonomideki dikkatlice tanımlanmış girişimcilik ortamı koşulları hakkında çevrimiçi bir anketi tamamladı. Bu anket, finansmana erişim, sosyal ve kültürel normlar gibi Girişimcilik Çerçevesi Koşulları’nı belirlemek için kullanılır.
İzmir Girişimcilik Araştırması, 18 uzmanla yaptığı anket sayesinde İzmir için ulusal rakamlarla da karşılaştırılmış ‘Girişimcilik Çerçevesi Koşulları’nı belirledi. Yetişkin Nüfus Anketi’nin sağladığı mikro seviye çıktıların yanında Ulusal Uzman Anketi girişimcilik hakkında makro seviyedeki politikalar, finansman yapısı ve altyapı gibi alanlar hakkında bir perspektif sunmaktadır.
Son olarak, dijital girişimler ve startup’ların hem Türkiye hem de dünyadaki artan öneminden hareketle, GEM’de mevcut olmayan bir bölüm eklenerek İzmir’deki teknolojik startup girişimcileriyle birebir yapılmış görüşmelerden beslenen İzmir startup ekosistemi analizi yapıldı. Araştırma kapsamında İzmir’de yaşayan 14 start-up girişimcisiyle Zoom uygulaması üzerinden yarı yapılandırılmış birebir görüşmeler gerçekleştirildi. EGİAD tarafından İstanbul Ekonomi Araştırma’ya sağlanan iletişim bilgileri aracılığıyla katılımcılara ulaşılmış ve Zoom toplantıları organize edildi. Görüşmeler İstanbul Ekonomi Araştırma bünyesindeki sosyolog ve antropologlar tarafından gerçekleştirildi. Bu üç kısımdan elden edilen sonuçlar ve GEM 2021/2022’deki Türkiye ulusal profili ile yapılan karşılaştırmalar sonucunda İzmir’deki girişimcilik ekosisteminin gelişmesi için politika önerileri sunuldu.
Fonlardan yararlanma oranı oldukça düşük
Rapor sonucuna göre, 1012 katılımcıyla görüşüldü. Katılımcıların yüzde 38’i bir iş kurmayı düşünmüyordu. Yüzde 30’u ise gelecek 3 yılda bir iş kurma beklentisi içinde. Yüzde 12’si bir işi devretmiş ya da kapatmıştı. Her 10 katılımcıdan 8’i yeni bir iş kurmanın bir yıl öncesine kıyasla daha zor olduğunu düşünüyor. İzmir’de iş kurmanın kolay olduğunu düşünenler örneklemin yüzde 26’sını oluşturdu. Yeni bir iş kurmanın bir yıl öncesine kıyasla daha zor olduğunu düşünenler ise yüzde 79 seviyesinde. Finansman kaynakları ve finansmana erişim başlığında katılımcıların yüzde 47’si girişimini kurmak için öz kaynaklarını kullandığını ifade etti. Devlet fonları, yatırım fonları, melek yatırımcılar gibi kaynaklardan yararlanma oranı ise oldukça düşük kaldı. Katılımcıların yüzde 59 oranındaki çoğunluğu yeni bir işletme kurarken finansman kaynaklarına erişim kolaylığını “çok zor/zor” olarak
