Avrupa Birliği (AB), üye ülkelerde faaliyet gösteren büyük şirketlerin dünyanın farklı yerlerindeki tedarikçilerinin insan haklarına ve çevre kurallarına uyumunu sağlayacak yeni kurallar hazırladı.
AB Komisyonu, “Adil ve sürdürülebilir ekonomi paketi” kapsamında “Kurumsal sürdürülebilirlik özen yükümlülüğü” başlıklı düzenleme teklifini açıkladı.
Buna göre, AB ülkeleri, şirketlerin faaliyetlerine ilişkin detaylı inceleme yapacakları “özen yükümlülüğü” kuralları getirmek zorunda olacak. Böylece, Avrupa’da faaliyet gösteren şirketlerin değer zincirlerinde insan haklarının ve çevre kural ihlallerinin belirlenmesi ve önlenmesi sağlanacak.
AB firmalarına tedarik sağlayanların zorla çalıştırma, çocuk işçi kullanma ve işçileri istismar gibi uygulamalarına izin verilmeyecek. Tedarikçilerin belirlenen çevre standartlarına uymaması, yüksek sera gazı salmaması, kirliliğe neden olmaması ve ekosisteme zarar vermemesi gerekecek.
Söz konusu kurallar ilk aşamada AB ülkelerinde faaliyet gösteren 500’den fazla çalışana sahip, yıllık cirosu 150 milyon euronun üzerindeki 12 bin kadar firmayı kapsayacak.
Tekstil, ayakkabı, ahşap, gıda, içecek, petrol, doğal gaz, kömür, metal, inşaat malzemesi, yakıt ve kimya gibi sektörlerde yıllık cirosu 40 milyon euroyu aşan ve 250’den fazla çalışanı olan firmalar da aynı kurallara ilk gruptan 2 yıl sonra uymak zorunda olacak
Ayrıca, AB ülkelerinde faaliyet gösteren yabancı firmalar da kural kapsamına girecek. Bu firmaların da AB ülkelerindeki yıllık cirolarının 150 milyon euroyu geçmesi veya belirlenen kategorilerdeki firmaların cirolarının 40 milyon euroyu aşması durumunda aynı kurallara uymaları gerekecek.
Şirketlerin kurallara uyumunu AB üyesi ülkeler denetlerken kurallara uymayan şirketlere para cezası kesilecek.
Ayrıca, AB firmalarının tedarikçilerinin işledikleri insan hakları ve çevre suçlarına karşı cezai ve hukuki sorumlulukları doğacak.
AB şirketine karşı tedarikçisinin suistimali nedeniyle açılacak davada, AB firmasının söz konusu durumu önceleyebileceğinin ortaya konması gerekecek.
Öte yandan AB ülkelerindeki firmaların yüzde 99’u belirlenen sınırların altında yer aldığı için kurallardan doğrudan etkilenmeyecek.
Teklifin yasalaşması için Avrupa Parlamentosu (AP) ile üye ülkelerin onayı gerekiyor.
