2022 yılının ilk çeyreğinde yolcu doluluk oranında artışlar yaşansa da yolcu sayısı 2019’un aynı dönemine kıyasla yüzde 30 civarında altında kalmayı sürdürüyor. Dış hatlar cephesinde yolcu sayılarında toparlanma iç hatlara göre daha iyi bir performans gösteriyor.
KUTAY KORAP – BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
Pandemi ile oldukça zorlu bir dönem geçiren havacılık sektöründe, bu dönemde Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, petrol fiyatlarındaki oynaklık ve enflasyonist ortam öne çıkıyor.
Bu gelişmelere rağmen 2022 yılının ilk çeyreğinde yolcu doluluk oranında artışlar yaşansa da yolcu sayısı 2019’un aynı dönemine kıyasla yüzde 30 civarında altında kalmayı sürdürüyor. Dış hatlar cephesinde yolcu sayılarında toparlanma iç hatlara göre daha iyi bir performans ortaya koyuyor. Sektörde sadece yolcu sayıları değil aynı zamanda kargo tarafındaki katkı ve maliyet kontrolü de şirketlerin finansallarını destekliyor
2022 yılının ilk çeyreği havacılık şirketleri açısından nasıl geride kaldı?
Türk Hava Yolları 2022 yılının ilk üç ayında 12 milyon 650 bin yolcu misafir ederken, bunun 5,1 milyonu yurt içi, 7,6 milyonu ise yurt dışından geldi. 2022 yılının ilk üç ayı 2019 yılının aynı dönemiyla kıyaslandığında yolcu sayısı yurt içinde yüzde 31, yurt dışında ise yüzde 20 aşağıda kaldı.
Pegasus ise yılın ilk üç ayında 4 milyon 850 bin yolcu ağırladı. Yurt içeriside 2,2 milyon yurt içi, 2,7 milyon yurt dışı ziyaretçi ağrlayan firmanın toplam yolcu sayısı ilk üç ayda 2019’a göre yüzde 30 daha az yolcuya işaret etti. Yurt dışı yolcu sayısından pandemi öncesine göre sadece yüzde 9 uzak kalan firma, yurt içerisindeki yolcu sayısı yüzde 45 uzak kaldı.
TAV Havalimanları ise 2022 yılının ilk üç ayında yaklaşık 10 milyon yolcu ile 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 27 daha düşük yolcu ağırladı. Şirket ilk üç ayda yurt içerisinde 5,7 milyon yolcu misafir ederken, 2019’a göre yüzde 31 daha düşük performans sergiledi.
Pandemi öncesi yolcu sayılarına üç şirket de uzak kalmaya devam etse de, 2021 yılına göre her biri yolcu sayılarında ciddi oranda artış performansı göstermeyi başardı.
Sektör için ilk çeyrekte birden fazla zorluk vardı
2022 yılında havacılık sektöründeki en önemli belirsizliklerden biri Rusya’nun Ukrayna’yı işgali oldu.
2000 yılında toplam turist içerisindeki Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının payı yüzde 8 iken, 2021’de bu rakam yüzde 27’ye ulaştı.
Salgın öncesinde 8,5 milyon Rus ve Ukraynalı turist ülkemizi ziyaret ederken, 2021 yılında bu rakam 6,7 milyon kişi oldu. İşgal sonrasında iki ülke vatandaşlarının alım gücündeki azalma, savaş belirsizliği ve önceliklerin değişmesi sektör açısından bir risk unsuru olabilir. Fakat Avrupa Birliği ve ABD’nin Rusya’ya yaptırımları sonrasında Türk firmalarının bu süreçten olumlu etkilenebileceği bir ortamda yaşanabilir.
Rus havayolu firmalarının uçuşlarının olmadığı ve ülkeye giriş-çıkışlarda yaptırım uygulayan şirketlerin operasyonlarını sağlamadığı ortamda Türk şirketleri avantaj sağlayabileceği düşünülüyor. Ayrıca kargo operasyonları olan Türk Hava Yolları’nın savaşın verdiği tedarik zincirindeki aksamalardan yararlanabilir.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile birlikte havayolu firmalarının en önemli girdi maliyetlerinden biri olan petrol fiyatlarında oynaklık izlendi. Brent petrol fiyatları 2022 yılının ilk çeyreğinde en düşük dolar, en yüksek ise 139 doları test etti. 2022 yılının ilk çeyreğinde ortalama Brent petrol fiyatı 98 dolar olurken, bir önceki çeyrek bu rakam 80 dolar seviyesindeydi. Her ne kadar firmalar petrol fiyatları karşısında hedge ile kendilerini korusalar da, oynaklık tarihi yüksek seviyelerde yaşandı.
2021 yılının son çeyreğinde TL’deki sert değer kaybı ve küresel enflasyonist ortam hanehalklarının alım gücünde sert yıpranmalara sebep oldu.
TÜİK verilerine göre, 2022 yılının ilk üç ayında ortalama uçak bileti fiyatı bir önceki çeyreğe göre yüzde 25 oranında artış gösterdi. Ayrıca ilk çeyrekte tavan fiyat uygulamasının revize edilmemesi fiyatların daha az artmasına sebep oldu.
Yurt içi uçuşlar noktasında artan bilet fiyatlarına rağmen Türk Hava Yolları, Pegasus ve Tav Havalimanları’nın toplam yolcu sayısı 27,5 milyon kişi oldu. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 14,1 milyon kişi, 2019’da ise 37,4 milyon kişiydi. TL’deki değer kaybı, Türkiye’yi ucuz tatil konumunu artırıp dış hatlar tarafından gelecek yolcu rakamlarını destekleyebilir.
Borsa İstanbul’da havacılık hisseleri nasıl performans gösteriyor?
Birden fazla belirsizliğe rağmen ulaştırma sektörü 2022 yılının Borsa İstanbul’da yıldızı konumunda yer alıyor. Yılbaşından bu yana Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi yüzde 80’e yakın getirisi ile Borsa İstanbul BIST100 endeksinin oldukça üzerinde bir getiri sağladı. Özellikle 2022 yılında hali hazırda yüzde 100’e yakın prim yapan Türk Hava Yolları getiride öne çıkıyor.
2022 yılına getiri tarafında kuvvetli giriş yapan Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi küresel emsallerini de oldukça geride bırakan bir performans sergiledi. BIST Ulaştırma Endeksi dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 60’ın üzerinde getiri sağlarken MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler yüzde 1 getiri, MSCI Dünya Ulaştırma endeksi yüzde 10, MSCI Avrupa Ulaştırma endeksi ise yüzde 20 götürü ile konumlandı. Mevcut kısa vadedeki hisse performanslarına rağmen Borsa İstanbu’da işlem gören ulaştırma hisselerinin Fiyat/Kazanç oranı küresel emsallerinin hala oldukça altında kalmaya devam ediyor.
2022’de havacılık firmaları nasıl bir yıl bekliyor?
Türk Hava Yolları’nın sitesinde yer alan bilgiye göre 2022 yılının ilk çeyreğine dair finansallarını 28 Nisan tarihinde paylaşması bekleniyor.
Pegasus, baz senaryoda 2022 arz edilen kapasitenin en az 2019 seviyesinde olacağı öngörüyor. 2022 yılsonunda filo büyüklüğünün 101 uçak olması tahmin ediliyor. Şirketin 10 Mayıs tarihinde finansallarını paylaşması tahmin ediliyor.
TAV Havalimanları, 2022 yılında 717-475 milyon euro civarında ciro beklerken, yolcu sayısının 71-76 milyon kişi olmasını öngörüyor. Yatırım harcaması 160-180 milyon euro arasında olması tahmin edilirken, FAVÖK marjının ise yüzde 32-35 bandında gerçekleşmesi bekleniyor. Şirketin 26 Nisan’da finansallarını paylaşması bekleniyor
