Türkiye’nin geçen yılki ihracatını ağırlıklı olarak küçük ve orta boy işletmeler, ithalatını ise büyük ölçekli girişimler yaptı. Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılına ilişkin girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini açıkladı.
Buna göre, 2022 yılında 114 bin 155 girişim ihracat, 173 bin 302 girişim ithalat yaptı. Toplam ihracatın yüzde 19,4’ünü gerçekleştiren 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler, toplam ihracat yapan girişimlerin yüzde 64,2’sini oluşturdu. İhracatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,9, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 19,4, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 42,3 oldu.
Toplam ithalatın yüzde 11,3’ünü 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin yaptığı belirlendi. İthalatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 10,7, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,1 olarak kayıtlara geçti. 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin ithalattaki payının yüzde 60,9 olduğu görülürken, bu girişimler toplam ithalat yapan girişimlerin yüzde 2’sini oluşturdu.
Yarısından fazlası sanayi sektöründen
Girişimin ana faaliyetine göre değerlendirildiğinde ihracatın yüzde 55,4’ünü, ithalatın ise yüzde 49,5’ini sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 40,6, ithalattaki payı ise yüzde 32,4 düzeyinde gerçekleşti.
Sanayi sektörünün ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimler yüzde 66,7 payla öne çıkarken, ticaret sektörünün ihracatında ise yüzde 89,3 payla 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli girişimlerin hakimiyeti devam etti. Sanayi sektörü ithalatında büyük ölçekli girişimler yüzde 79,3 payla ilk sırada yer aldı.
AB ülkelerine ihracatta sanayi ilk sırada
Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ihracatlarının yüzde 45,3’ünü Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine, yüzde 14’ünü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 13,2’sini AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB ülkelerine yönelik ihracatın yüzde 61,9’unu sanayi, yüzde 35,6’sını ticaret, yüzde 2,5’ini ise diğer sektöründeki girişimler yaptı.
Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatlarının yüzde 29,5’ini AB ülkelerinden, yüzde 25,4’ünü diğer Asya ülkelerinden, yüzde 18’ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdiği görüldü. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları yüzde 30,4 payla diğer Asya, yüzde 27,6 payla AB ülkeleri ve yüzde 23,1 payla AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.
Girişimlerin yüzde 61,8’i tek ülkeden ithalat yaptı
İhracatın yüzde 48,9’unu, ithalatın ise yüzde 67,5’ini ilk 500 girişimin yaptığı belirlendi. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 8,1’ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 20,6’sını gerçekleştirdi. Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 12,6, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 12 olarak hesaplandı.
Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişiminin payı yüzde 20,5, ticaret sektöründe ise yüzde 13,1 oldu. Girişimlerin yüzde 43,4’ü tek ülkeye, yüzde 16,2’si iki ülkeye ihracat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranının yüzde 5,1 olduğu görülürken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 59,2 olarak kayıtlara geçti. Girişimlerin yüzde 61,8’i tek ülkeden, yüzde 16,3’ü iki ülkeden ithalat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 1,3, bu girişimlerin ithalattaki payı ise yüzde 61,3 olarak belirlendi.
