Hilal SARI
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1 Nisan’dan itibaren Rusya ekonomisine yaptırımlar uygulayan ‘hasım ülkelerin’ bugünden itibaren Rus doğalgazını almak için Rus bankalarında ruble hesabı açmaları ve ödemeyi ruble ile yapmalarını öngören bir kararname imzaladı. Rus lider söz konusu ülkelerin yeni ödeme koşullarını yerine getirmemeleri durumunda gaz sözleşmelerinin iptal edileceğini de ekledi.
Avrupa gösterge doğalgazı TTF mayıs vadelileri Putin’in açıklamaları sonrası TSİ 17:27 itibariyle 3 Euro’nun üzerinde artışla 127,85 Euro/kwh düzeyine kadar çıktı. Nisan vadeli TTF de son işlem günü 30 Mart’ta yüzde 10 yükselişle 124 Euro’ya çıkmıştı. Rus Rublesi ise aynı saatlerde dolar karşısında yaptırımlar öncesinde seyrettiği 83-84 bandında işlem gördü.
Putin, Batı basınında yer alan haberlere göre, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve İtalya Başbakanı Mario Draghi ile son 24 saatte gerçekleştirdiği telefon görüşmelerinde Avrupalı şirketlerin ödemeleri Euro veya dolarla yapabileceğini söylemişti. Ancak ödemenin prosedürlerine ilişkin tarafl ar net bir sonuca ulaşamamıştı. Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck Rus tarafının mesajlarının net olmadığına dikkat çekmişti. Almanya başta olmak üzere AB ülkeleri koordinasyon içinde uygulanan yaptırımları çiğneyecek bir ödeme prosedüre onay vermeyeceğinin sinyalini verince, Putin dün imzaladığı kararname ile tartışmalara son verdi ve Avrupa’nın enerji tedariğinin tekrar tehlikede olduğuna işaret etti. Putin’in açıklaması öncesinde Rus gazete Kommersant, Gazprom’un “hasım ülkelere sevkiyatı kesme seçeneklerini ve bu adımın olası sonuçlarını değerlendirdiğini” yazmıştı. 31 Mart, Putin’in Merkez Bankası ve Gazprom’a yeni ödeme mekanizması hazırlamaları için verdiği sürenin son günüydü.
Fitch Solutions: Soğuk Savaş’ta bile gazı kesmedi Fitch Solutions analistleri Kremlin’in bu hamlesinin yakın bir gelecekte Gazprom Bank’ın da yaptırımlara dahil edilmesinden endişe etmesinden kaynaklandığı değerlendirmesini yapıyor. Soğuk Savaş’ın zirvesinde bile gaz tedariğini kesmeyen Rusya’nın sözleşmeyi ihlal ederek 27 üyeli AB’ye gaz akışını fiziksel olarak durdurmasının gerilimi çok yükseltebileceği yorumu yapılıyor.
Enerji krizi ECB’yi harekete geçirebilir
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ve Avrupalı şirketlerin tetikte beklediği gaz akışının kesilmesi ihtimali ile hızla artan enerji fiyatları nedeniyle beklenenden daha erken faiz artışına gitmek zorunda kalabilir. Para piyasaları ECB’nin Temmuz 2022’de 20 baz puan artırım ile ilk faiz artışına gitmesine yüzde 90 ihtimal veriyor. Yıl sonuna kadar ise 65 baz puan faiz artırımı olabileceği fiyatlanıyor. Euro/dolar paritesi faiz beklentisiyle gün içinde 1 ayın zirvesi olan 1,1184 düzeyine kadar yükseldi.
“Ateşkes için koşullar oluşmadı”
İtalya Başkanı Mario Draghi dün Rus liderle bir görüşme gerçekleştirdikten sonra basına yaptığı açıklamada Rus gazı tedariğinin tehlikede olmadığını söylemiş, ödemenin rubleye çevrilmesinin Rusya’nın kendi iç meselesi olduğunu belirtmişti. Draghi ayrıca Putin’in kendisine “Ateşkes için gerekli koşulların oluşmadığını, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky ile görüşmek için de erken olduğunu” söylediğini belirtti.
