Duygu GÖKSU – Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN
Ege İhracatçı Birlikleri’nin (EİB) Ege Bölgesi’nde ihracatçı firma sayısını artırmak, ihracatçı firmalarla bağlarını güçlendirmek amacıyla DÜNYA Gazetesi iş birliğinde düzenlediği “Ege İhracat Buluşmaları’nın 5’incisi Afyonkarahisar’da, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Toplantıda, Afyonkarahisar ekonomisinin lokomotifi olan maden sektörünün sorunları masaya yatırılırken, yumurta ve haşhaşta dış kaynaklı sorunlar yaşanmaması halinde, ilin ihracatının 500 milyon doları zorlayabileceği belirtildi.
SERTESER: 100 İLE 150 MİLYON DOLARLIK İHRAÇ KAYITLI SATIŞ YAPIYORUZ
Toplantının açılış konuşmalarını yapan Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hüsnü Serteser, son dönemde Orman Kanunu’ndan kaynaklanan sıkıntıların çözülmesi ve madencilik sektörüne kolaylık sağlanması konularında taleplerini ilgili makam ve mercilere ilettiklerini belirtti. Serteser, “İlimizin lokomotifi olan mermerin yanı sıra, yumurtacılık, et entegre tesisleri, toprak sanayi, konveyör bant, maden suyu, mermer ve tarım makineleri, emaye gibi pek çok farklı alanda önemliyatırımlar yapan firmalarımız bulunuyor. Afyonkarahisar’ın güçlü üretim potansiyeli, ihracat rakamlarına da yansıyor. 2020 yılında 323 milyon 380 bin dolar olan ihracatımız 2021 yılında 380 milyon 795 bin dolara çıktı. Bu rakam, ilimizde cumhuriyet tarihinin rekoru olarak kayıtlara geçti” diye konuştu.
Bir dönem, ihracatta mermerle yarışan yumurtacılık sektörünün 2019’un Nisan ayından bu yana en büyük ithalatçı ülke olan Irak’a satış yapamadığını, haşhaşta da kotanın açılmadığını hatırlatan Serteser, yumurta ve haşhaşta dış kaynaklı sorunların aşılması halinde, ihracatın 500 milyon doları zorlayacağını öngördüklerini söyledi.
Bu yılın ilk 8 ayında 277 milyon 962 bin dolarlık ihracata ulaştıklarını ve birliğin ihracat rekorunu tazeleyeceğini müjdeleyen Serteser, “İhraç kayıtlı satışların, üretimin yapıldığı ile yazılması konusuna da dikkat çekmemiz gerekiyor. Bizim hesaplamalarımıza göre, Afyonkarahisar’dan her yıl 100 ile 150 milyon dolar arasında ihraç kayıtlı satış gerçekleştiriliyor” dedi.
İhraç kayıtlı dışsatım yapan şirketin temsilcilerinin, ihracatçılara yönelik bütün avantajlardan yararlanması gerektiğine dikkat çeken Serteser, yapılan ihracat miktarı, mamulün üretildiği şehre yazılırsa Anadolu şehirlerinin ihracattaki asıl konumunun ortaya çıkacağını vurguladı.
MERDİVENCİ: MADENCİLERİN SORUNLARININ BAŞINDA BÜROKRASİ GELİYOR
Konuşmasında, madencilik sektörünün karşılaştığı sorunları aktaran Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Mehmet Sıtkı Merdivenci, “Sorunların başında ağır bürokratik işleyiş geliyor. Ocak işletme izinleri neredeyse yıldıracak boyutlarda bürokrasiye takılıyor. Sektörün temsilcileri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda, bakanlığın ilgi alanındaki diğer tüm sektörlerle aynı biçimde değerlendiriliyor. Madencilik sektörünün kendine özgü bir bakanlığının olması, elimizi güçlendirir” diye konuştu.
Madencilikle ilgili olumsuz algıların da aşılması gereken büyük bir sorun olduğunu belirten Merdivenci, “Madenciler, kimsenin cesaret etmediği bölgelere girip, onca maddi ve manevi risk alıp adeta taşı toprağı ekonomiye kazandırmaya çalışırken çevreye zarar vermekle itham ediliyorlar. Oysa buradaki tüm iş insanları ve sanayicilerimiz, çevreyi koruma adına bütün yönergeleri yerine getirdikleri gibi toprağın ağaçlandırılmasına özen gösteriyorlar. Bu konuda halkla ilişkiler çalışmasının bir bütün olarak ele alınması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası’nın mermercilik alanında hâlâ sürdürdüğü bir Avrupa Birliği projesine imza attığını aktaran Merdivenci, Mermer Sektöründe İş Sağlığı Güvenliğinin Geliştirilmesi Projesi kapsamında iş güvenliği hakkında önemli bir farkındalık oluşturarak, bu kavramın yaygınlaşmasını sağladıklarını sözlerine ekledi.
ALİMOĞLU: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TEMALI PROJELER GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ
Ege Maden İhracatçıları Birliği (EMİB) Başkanı İbrahim Alimoğlu ise Afyon’dan yapılan ihracatın 2022 yılının Ocak-Ağustos döneminde 278 milyon dolar olduğuna dikkat çekerek, “Maden sektörü olarak 160 milyon dolar ihracata imza attık. Ege Maden İhracatçıları Birliği’nden 2021 yılında bin 121 firma ihracat yaptı. Bu firmaların 375 tanesi Afyonlu. EMİB’in üyeleri arasında Afyonlu ihracatçılar olarak ilk sırada yer alıyoruz. Afyon’un toplam doğal taş ihracatında işlenmiş ürünlerin payı yüzde 84’e ulaştı. Türkiye’nin doğal taş ihracatında işlenmiş ürünlerin payının yüzde 69 olduğunu düşündüğümüzde Afyon’umuzun çok daha katma değerli doğal taş ihraç ettiği ortaya çıkıyor” dedi.
Madencilik sektörü olarak çevreye duyarlı, sürdürülebilirlik temalı projeleri hayata geçirmek istediklerine dikkat çeken Alimoğlu, “26 firmamızla, Yeni Dönem Doğaltaş Pazarlama ve Strateji Geliştirme isimli UR-GE projemizi başlattık ve firmalarımızın ihtiyaç analizi çalışmalarını tamamladık. Kısa süre içerisinde yine bu firmalarımızla yurtdışı pazarlama faaliyetlerine başlayacağız. Diğer taraftan Eylül ayının sonunda İtalya’nın Verona şehrinde düzenlenecek Marmomacc Fuarı ile eş zamanlı olarak 15 üye firmamızla birlikte doğaltaş sektörel ticaret heyetimizi organize edeceğiz. Madenlerin hayatımızdaki önemini ortaya koymak, yeşile duyarlı üretim yaptığımızı kamuoyu ile paylaşmak amacıyla İstanbul Maden İhracatçıları Birliği ile dönüşümlü olarak gerçekleştirdiğimiz Hayatımız Maden Çalıştayı’nın 5’incisini Afyon’da düzenleme kararı aldık” diye konuştu.
ESKİNAZİ: İHRAÇ PAZARLARIMIZDA RESESYON OLASILIĞI GÜÇLENİYOR
İş dünyasının içerisinde bulunduğu ortamı özetleyen EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Yüksek enfl asyon rakamları toplumun alım gücü yanında ahlaki değerlerini kemirmeye devam ediyor. Eylül ayı başında sanayide kullanılan doğal gaz ve elektriğe gelen yüzde 50 zam, Hükümet’in ve Merkez Bankası’nın enfl asyonla mücadeleyi rafa kaldırdığını bizlere bir kez daha gösterdi. Önce pandemi, sonrasında Rusya – Ukrayna savaşı dünyadaki bütün dengeleri bozdu. Üretmek, ürettiğini alıcıya ulaştırmak her geçen gün zorlaşıyor. Sipariş alırken bile tereddütler yaşıyoruz. Bu tereddütler kapasite kullanım oranlarına da olumsuz yansıyor. TC Merkez Bankası’nın İktisadi Yönetim Anketi’ne göre imalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı Ağustos ayında yüzde 1,5 azalışla yüzde 76,7’ye geriledi. Ağustos ayında kötü sinyaller veren bir diğer gösterge Reel Kesim Güven Endeksi oldu. Reel Kesim Güven Endeksi’de Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,6’lık gerilemeyle 102,1’e indi” ifadelerini kullandı. İmalat sanayinde morallerin bozuk olduğunu söyleyen Eskinazi, “Dünya pandeminin yaralarını daha saramamışken, iki komşumuz 6 ayı aşkın bir süredir savaşıyor. Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Rusya ile Avrupa arasındaki gerginlik, Avrupa’nın enerji sıkıntısıyla karşı karşıya kalmasına yol açtı. Avrupa yaklaşan çetin kış aylarını nasıl geçireceğini düşünüyor.
Bu ortamda Avrupalılar üretim için Türkiye’yi radarına alırken, öbür taraftan en büyük ihraç pazarımız Avrupa ve küresel ekonomilerde resesyon olasılığı güçleniyor. Geçtiğimiz yıl bu dönemde 1,18 seviyesinde olan Euro/Dolar paritesinin günümüzde 1’in altına düşmesi dolarla tedarik yapan ihracatının yarısını Euro ile yapan Türk ihracatçısını zorlayan bir diğer büyük handikap. Pariteden kaynaklı kaybımız 7 milyar doları aşmış durumda. İhracatçılar olarak enfl asyondan, pariteden darbe yemişken, 2022 yılında finansmana erişimde de büyük zorluklar yaşıyoruz. Reeskont kredileri bir gün var, bir gün yok. Günümüzde ticari bankalarda kredi faizleri faiz üst sınırının da üstünde.
Bu faizlerle finansman sağlayıp yüzde 150 üretici fiyat artışıyla üretip, yüzde 80’lik tüketici fiyat artışıyla bunu pazarlayarak bu çarkı nasıl döndüreceğiz? Bütün bu olumsuz tabloya rağmen son 1 yıllık dönemde 251 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik” dedi.
Afyonkarahisarlı firmaların bir URGE Projesi’nde bir araya gelmek istedikleri takdirde kendilerine her türlü desteği vereceklerini söyleyen Eskinazi, Afyon’un 2021 yılında 381 milyon dolar olan ihracatının ilk etapta 500 milyon dolara, orta vadede 1 milyar dolara çıkacak potansiyele sahip olduğunu vurguladı. Eskinazi, Türkiye’nin yabancı yatırıma çok ihtiyaç duyduğu bir dönemde olduğunu sözlerine ekledi.
Türkiye ve dünya ekonomisi masaya yatırıldı
Ege İhracat Buluşmaları’nda, DÜNYA Gazetesi İstihbarat Şefi Aysel Yücel’in moderatörlüğünde, DÜNYA Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ, Genel Yayın Koordinatörü Vahap Munyar ve Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz, Türkiye ve dünya ekonomisinin durumu, Rusya- Ukrayna çatışmasının ihracatımıza etkisi konularındaki düşüncelerini ve önümüzdeki dönemde ekonomiye ilişkin beklentilerini paylaştılar.
“Her şeye rağmen yüzde 5 büyüyebiliriz”
Türkiye için riskler ve son çeyrek beklentilerini paylaşan ve cari fazla veren Afyonkarahiaasr gibi bir kentte olmanın önemini vurgulayan Hakan Güldağ, “İthalat fiyatları ihracat fiyatlarından daha hızlı artıyor. Birim fiyatlarımız çok yukarılara gidemedi ama her şeye rağmen bu sene ciddi bir değer artışı olduğunu görüyoruz. Orta vadeli program açıklandı ve ihracat 255 milyar dolar gibi bir rakama ulaşacak gibi görünüyor. Ancak manzara da değişiyor. Ekonomide ilk yarı ile ikinci yarı oldukça farklı bir tablo gösterecek gibi. Her şeye rağmen bu sene yüzde 5 civarında büyüyeceğimizi düşünüyorum. Muhtemelen Çin’den daha hızlı bir büyümeyi bu sene Türkiye gerçekleştiriyor olabilir. Kapasite kullanımında daralma olsa da çarklar dönmeye devam ediyor” dedi.
“Yüzde 144 ile üretip, yüzde 80 ile satmak sürdürülemez”
Makroekonomik verilere ve yanlış kararlara rağmen halen üretimin devam ettiğini ifade eden Şeref Oğuz, “Organize sanayi bölgelerinde Ar-Ge yapan üretici firmaların da gayretleriyle Türkiye’nin halen güçlü bir tarafı var. İhracatta geliştirmemiz gereken en önemli alan inovasyon” dedi. Oğuz, “Konfor bizi çürütür. Bu konfor alanlarına girdiğimiz noktada üretmeden tüketme tuzağına düşeriz. Bunu toplumun her alanında görüyoruz. İhracatçıların sahası düzleştirilmeli. Ne yazık ki piyasa bozucu kararlar görüyoruz. Yüzde 144 ile üretip, yüzde 80 ile satmak sürdürülemez” diye konuştu.
“İhracat birim fiyatını artırmalıyız”
İhracatta ortalama birim fiyatının yeterli olmadığının altını çizen Vahap Munyar, “İhracatçılarımız 1980’li yıllarda başarılı işlere imza attılar ancak, yükte ağır, pahada hafif ürünlerle yol alamıyoruz. Artık buralara doğru yol almalıyız. İhracatçılarımız tüm dünyayı geziyor ve risk alıyorlar. Pandemi ortamında da açık olabilen her pazara giderek zorluyorlar. Ancak ihracatta ortalamada henüz 1,5 doların üzerine çıkamamak moral bozuyor. Teknolojiye yatırım yapmak çok önemli” dedi.
