Özlem SARSIN
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Zandar, sektörün çok zor bir süreçten geçtiğini söyleyerek kur etkisi ve enflasyonla artan üretim maliyetlerinin emek yoğun sektörü çok olumsuz etkilediğini ifade etti.
Sektör temsilcilerinin durumlarını sorgulamaya başladığını dile getiren Zandar, “Üreticiler her gün bizi arayıp biz ne olacağız diye sormaya başladıysa demek ki gemi su almaya başlamıştır ve müdahale edilmesi lazımdır. Sektör müdahaleye ihtiyaç duyuyor” dedi. Sektörün ilk 4 ay ihracatında yüzde 28’lik düşüş olduğuna dikkat çeken Zandar, 2019 yılı değerlerin öncesinin de altına gerilediklerini kaydetti.
Ayakkabıda yüzde 30, mamül deri ve kürklerde yüzde 11, saraciye ürünlerinde yüzde 30 ve deri ve kürk konfeksiyonda ise yüzde 36 oranlarında düşüş yaşandığını belirten Zandar, değer kaybının yanı sıra pazar kaybı da yaşadıklarının altını çizdi. Zandar bu konuda şunları söyledi, “Ülkeler bazında baktığımızda en büyük pazarımız Almanya ve İtalya’da düşüşler yaşadık. Almanya’da yüzde 12, İtalya’da yüzde 24, en büyük pazarımız olan Rusya’da ise yüzde 72 düşüş yaşadık.
Rusya’nın Türkiye’den deri ve deri mamulü almıyor olması demek sektörün çoğunluğunun çalışamaması demek. Özellikle İstanbul ve bölgesi Rusya ağırlıklı çalışan bölge. Rusya’da ödeme sıkıntısı var. Tam 2 yıl boyunca çok sıkıntı yaşadık. Şu an tüm talebi Çin’e yönlendirdiler. Çin devleti banka garantisi veriyor firmalarına ve açık hesap mal vermelerini sağlıyor. İki ülke iş yapmak için beraber çalışıyor” dedi.
“Gelecek göremiyoruz, bu yüzden yatırımcı gelmez”
2 yıldan bu yana asgari ücrete uygulanan enflasyon oranındaki zamlar yüzünden aynı orandaki zamları uygulamak zorunda kaldıklarını, emek yoğun çalışan istihdamın asgari ücret ile çalışmadığını vurgulayan Zandar, malzeme girdileri harici işçilik ve genel gider maliyetlerinin kilo gram ihracat fiyatı içindeki oranının yüzde 62’lik bir orana ulaştığını belirtti.
2024 yılında Avrupa ayakkabı pazarının 90 milyar dolar civarında olacağını söyleyen Zandar, pazardaki en büyük segmentin 35 milyar dolar pazar hacmiyle deri ayakkabı olduğunu belirtti. Zandar sözlerine şu şekilde devam etti: “Bunun da 2028 yılına kadar 2,26 milyar çifte ulaşması bekleniyor. Ayakkabı pazarında kişi başına ortalama satış hacminin 2024 yılında 2,65 çift olması bekleniyor. Bu 5-6 yıl önce en az 4-5 çift arasıydı. 2024 yılından 2028 yılına giderken maalesef çok bir artış beklentisi yok.
Demek ki Avrupa artık enflasyonist ortamdan çıkacak ve böyle bir fiyat artışını tolere edecek pazar kalmayacak. 2025 yılında olası pazar payını büyütecek ülkeleri kontrol ettik. Önümüze çıkabilecek en çarpıcı ülke Suudi Arabistan pazarı. Ama 55 milyonluk bir nüfus koca bir sektörü bu pazarla kurtaramayız. Üreticilerimizin de önümüzdeki bir kaç yıl sadece Avrupa’ya çalışırlarsa önlerinde çok temiz bir tablo olmayacak” diye konuştu.
“Deri mamülleri OSB’leri kurulmalı”
Ege Deri ve Deri Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu da sektörün fiziki yapısının da sektörün gelişimi önünde engel olduğunu, İstanbul ve İzmir’de Deri Mamülleri Organize Sanayi Bölgeleri kurularak kümeleşmenin sağlanması gerektiğini dile getirdi. Gündoğdu şunları söyledi, “Sektörümüzün ihracatı düşüyor.
Emek yoğun sektörler ayakta kalacaksa ihracatına devam edecekse muhakkak ki destek lazım. . Pandemi sonrası gelen talepleri biz bir şekilde karşılayamadık. Çünkü sektörün fiziksel sıkıntıları yüzünden firmaları Türkiye’de tutamadık. Kümeleşmemiz yok, bu olmadan yan sanayimiz de gelişemiyor. Sektör ileri gidemiyor. Bu nedenle organize sanayi talebimiz çok önemli.”
