Ferit PARLAK

Çiğ süt üretimi ve kalite­siyle, üretim planlama­sına katkı ve bu alan­da sürdürülebilirliği sağlamak üzere, 2025-2026 yıllarında üreticilere yapılacak destek­leme ödemelerine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Tarım ve Orman Bakanlığının, “Çiğ Süt Desteği ve Süt Piyasası­nın Düzenlenmesi Uygulama Tebliği” Resmi Gazete’de ya­yımlandı.

Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen süt destekleri ile sütte üretim verimlilik ve kalite ar­tırılacak, hayvancılıkta ölçek büyüterek maliyetler azaltıla­cak. Bu kapsamda, temel des­teklere ek olarak, çiftçi örgüt­lerini güçlendirecek, bazı ırk­larda arz artışını sağlayacak ve süt havzasında bulunan şehir­lerde üretimi daha da artıracak ilave destekler verilecek.

Temel destek belirlenecek

Üretmiş olduğu çiğ sütü, süt işleme tesislerine, sözleş­me ile satış belgesi karşılığın­da; kendisi, tarımsal amaçlı ör­güt veya bunların yüzde 50’nin üzerinde paya sahip oldukları ortaklıkları, süt işleme tesisi­nin noter kanalı ile yetkilen­dirdiği onay belgesine sahip süt toplama merkezi vasıtasıy­la satan ve Bakanlık Süt Kayıt Sistemi’ne (BSKS) (Üretici­lerin sattığı sütün kayıt altına alındığı, destekleme ödeme­lerinin uygulandığı, izlendiği, raporlandığı kayıt sistemi) ay­lık olarak kaydettiren “tarım­sal amaçlı örgüte üye/ortak” olan üreticilere temel destek ödemesi yapılacak.

Manda, ko­yun, keçi sütü ile niteliğine ve pazarlama şekline göre inek sütüne, Bakanlığın belirleye­ceği dönemler ve kriterler ile üretim maliyeti dikkate alına­rak belirlenen birim tutarlar üzerinden temel destek belir­lenecek. Destekleme amaçlı veri tabanlarında inek ve man­dalardan günlük olarak en faz­la toplam 430 litre, koyun ve keçilerden ise günlük olarak en fazla toplam 100 litre çiğ süt üreten ve süt işleme tesi­sine satan aile işletmelerinin sütü için ilave 0.3 katsayı uy­gulanacak.

Destekleme takvim yılı başlangıcı itibarıyla üze­rinde BSKS ve TÜRKVET’te (Hayvancılık işletmele­rinin, üreticilerin ve sı­ğır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi türü hay­vanların, kimliklendiri­lerek kayıt altına alındığı veri tabanı) işletme kay­dı bulunan; kadın üreti­cilerin veya destekleme takvim yılının son gü­nünde 41 yaşından gün almamış üreticilerin ürettikleri süt için ilave 0,3 katsayı uygulanacak. Tarımsal Üretimin Plan­lanması Kurulu tarafın­dan süt havzası olarak belirlenen Amasya, Ço­rum, Tokat, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzu­rum, Muş ve Tunceli illerinde üretilen süt için ilave 0.4 kat­sayı uygulanacak.

Tank yatırımı yapana ilave 2 katsayı

Ayrıca planlama ile arzı artı­rılmak istenen manda, koyun, keçi sütü için de temel deste­ğe ilave olarak 0.8 katsayı uy­gulanacak. Çiğ sütü kendi tan­kında soğutarak direkt onaylı süt işleme tesisine satan üre­ticinin sütü için ilave 2 katsayı ödeme yapılacak. Birinci de­rece tarımsal amaçlı örgütle­re üye/ortak olmak koşuluy­la ve bu kapsamdaki tarımsal amaçlı örgütler üzerinden pa­zarlanan soğutulmuş çiğ süt için ilave 2 katsayı, tarımsal amaçlı örgütlere üye/ortak ve birinci derece olmayan tarım­sal amaçlı örgütler üzerinden pazarlanan soğutulmuş çiğ süt için ilave 1,5 katsayı, has­talıktan ari işletmeler veya AB onaylı işletmelerde üretilen süt için ilave 3 katsayı ile çar­pılarak ödeme yapılacak.

Yağa, peynire, yoğurda da destek

Üretmiş olduğu çiğ sütü, süt piyasasının düzenlenme­si uygulaması kapsamında, ta­rımsal amaçlı örgütler aracı­lığı ile süt ürününe çevirterek ESK’ye satan üreticiler des­teklemeden yararlandırıla­cak. Desteklemede, 1 kilogram süt ürünü eşdeğeri süt miktarı esas alınacak. Çiğ süt, hasta­lıktan ari işletmelerde üreti­len çiğ süt ile AB onaylı serti­fikalı çiftliklerde üretilen çiğ süt için, faaliyet alanında sü­tün arzı/satışı bulunan işlet­me kayıt belgesine sahip ve BSKS’ye kayıtlı yerel peraken­decilere, işletme kayıt belge­sine sahip BSKS’ye kayıtlı süt dolum tesislerine, süt işleme tesislerine sözleşme ve satış belgesi karşılığında satmaları şartıyla çiğ süt desteklemesin­den yararlandırılacak.

Çiftçi örgütleri güçlenecek

Merkez birliği düzeyinde ör­gütlenmesini tamamlamış ve kendi merkez birliğine üye/ ortak olan ıslah amaçlı yetiş­tirici birlikleri ve kuruluşuna Tarım Bakanlığı’nca izin veri­len, hayvancılık faaliyeti yü­rüten “tarımsal amaçlı koo­peratif üyeleri/ortakları”nın alacağı desteklerden, çiftçi örgütlerini güçlendirme ama­cıyla sistem üzerinden kesinti yapılacak.

Üretici ve yetiştiri­ci birlikleri üzerinden yapıla­cak desteklemelerde, desteğin yüzde 3’ü üretici birliklerine ödenecek. Üretici birlikleri­ne ödenen payın yüzde 5’i ise üretici ve yetiştirici merkez birliğinin hesabına yatırıla­cak. Kooperatifler üzerinden yapılacak desteklemelerde ise desteğin yüzde 3’ü kesilecek ve kooperatif birliğine ödenecek. Kooperatif birliğine ödenen bedelin yüzde 25’i ise koope­ratif merkez birliğinin hesabı­na yatırılacak. Kalan miktar­lar üreticilerin hesabına ya­tırılacak.

Göçer hayvancılık yapan üreticiler, süt üretimi yaptığı ayda, ürettiği süt mik­tarının tespiti için gittikleri il veya ilçe müdürlüklerine baş­vurup, tespit yaptırabilecek. Hayvan nakil işlemlerini ilgi­li mevzuat hükümlerine göre yapmamış olan göçer üretici­ler tespit yaptıramayacak. Or­talama süt veriminin üzerin­de olan ve başvuruda bulunan üreticilerin işletmesi için de il veya ilçe müdürlüğünce üreti­min yapıldığı aydaki güncel ve­rilerin tespiti yapılacak.

Birlik ve kooperatifler taahhütte bulunacak

Birden fazla merkez birli­ğine üyeliği bulunan koope­ratif üst/bölge birlikleri des­tekleme yılı için çiftçi örgüt­lerini güçlendirme bedelinin ödeneceği merkez birliğine ta­ahhütname verecek. Bu taah­hütnameler, merkez birlikle­rince destekleme yılı başında Bakanlığa gönderilecek. Çiftçi örgütlerini güçlendirme bede­li, merkez birliklerinden gelen liste ve taahhütnamelere göre ödenecek. Destekleme ödeme­leri kamu kaynağı olduğundan hak sahibinin hesabına akta­rılmadan önce haciz/icra, tem­lik ve benzeri işlemler yapıl­mayacak.

Kooperatiflerin ve birliklerin payı arttı

Merkez birliği düzeyinde örgütlenmesini tamamlamış ve kendi merkez birliğine üye/ortak olan ıslah amaçlı yetiştirici birlikleri ve kuruluşuna Tarım Bakanlığı’nca izin verilen, hayvancılık faaliyeti yürüten “tarımsal amaçlı kooperatif üyeleri/ortakları”nın alacağı desteklerden, çiftçi örgütlerini güçlendirme amacıyla sistem üzerinden kesinti yapılacak.

Üretici ve yetiştirici birlikleri üzerinden yapılacak desteklemelerde, desteğin yüzde 3’ü üretici birliklerine ödenecek. Üretici birliklerine ödenen payın yüzde 5’i ise üretici ve yetiştirici merkez birliğinin hesabına yatırılacak.

Kooperatifler üzerinden yapılacak desteklemelerde ise desteğin yüzde 3’ü kesilecek ve kooperatif birliğine ödenecek. Kooperatif birliğine ödenen bedelin yüzde 25’i ise kooperatif merkez birliğinin hesabına yatırılacak. Kalan miktarlar üreticilerin hesabına yatırılacak.

Kaynak URL