Mehmet KAYA
ANKARA – TÜREB, enerji arz güvenliği ve elektrik fiyat ucuzlamasını sağlamak, kaynak çeşitliliği oluşturarak enerji üretiminde ithal kaynaklara bağımlılığı azaltma amacıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını yeni rüzgar ve güneş enerjisi santral yatırım ihaleleri açmaya çağırdı. TÜREB Başkanı İbrahim Erden, güneş ve rüzgar santrallerinde her birinin yıllık 3’er bin MW kurulu güçte olmak üzere yıllık 6 bin MW kurulu güçte yatırım yapılabileceğini, 5 yıllık bir dönemin sonunda 25-30 bin MW kurulu güçte santralin devreye alınabileceğini söyledi.
Yeni seçilen TÜREB Yönetim Kurulu üyelerinden bazılarının katılımıyla çevrimiçi basın toplantısı düzenlendi. TÜREB Başkanı İbrahim Erden, yaptığı açıklamada, YEKDEM benzeri bir mekanizma ile fiyat garantili şekilde yeni bir yatırım hamlesi başlatılmasını önerdiklerini vurguladı. Önerdikleri modelde, Konya Karapınar GES yatırımında olduğu gibi hazır saha ve bağlantı olması halinde çok hızlı bir yatırım gerçekleşeceğini belirten İbrahim Erden, “Yıllardır bu ülkede bulunan, serbest piyasa mekanizmasını gören banka, uluslararası finans kuruluşları (finansman sağlar). Hangi şirketlerin 2006’dan itibaren nasıl krediler aldığını, ortaklıklara girdiğini biliyorsunuz. Bazı finans kuruluşları, IBRD gibi, iştirakleri aracılığıyla aynı zamanda yatırımcı. ..Dolayısıyla bu yatırım gerçekleştirilebilir mi.. Teknik olarak evet, finans olarak gerçekleştirilebilir mi, evet.. 3 bin MW dediğiniz bugün rüzgar olarak baktığınızda 3 milyar Euro yatırım. Bundan bir sene öncenin maliyetiyle 2.4 milyar Euro.. Sektör bunun özsermaye karşılığını da çıkartır, krediyi de bulur. .. (elektrikte) şu anda talep artışı görüyoruz ve talep devam edecek. Buna ek olarak, arz güvenliği açısından enerji kaynaklarında dışa bağımlılıktan, o yükten kurtulmamız gerekli. Esas unsur bu. Bizim (elektrik üretiminde) yüzde 50 doğalgaz bağımlılığından kurtulmamız lazım. Isıtmada devam edelim ama enerjide azaltalım. Bugün 3’er bin MW 5 yılda rüzgar ve güneş enerjisi ihalesi yapılması, özellikle kamu tarafından alan hazırlanıp ihale edilmesi halinde çok hızlı yatırıma döneceğini düşünüyoruz. Bunda da üzerimize düşen rolü yerine getirmeyi taahhüt ediyoruz” dedi.
İbrahim Erden, saha geliştirmelerinde yatırımcıların da destek vermeye hazır olduğunu belirterek, bu alanda da çalışma yaparak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına sunacaklarını kaydetti.
Rüzgar ve güneş enerjisi santral yatırımları ihalelerinde yarışma modeli uygulandığını ve TEİAŞ’ın bağlantı yatırımları ve kapasitesine göre ihaleye çıkıldığını hatırlatan Erden, ihalelerin ardından en erken 1,5 yıl sonra yatırımın tamamlandığını, geçen sürede bağlantı yatırımlarının yapılabileceğini hatta gerekli şartlar oluşması halinde üretim yatırımcısının bu bağlantılarda rol oynayabileceğini vurguladı. Erden, “Kapasite kısıtına takılmadan, Türkiye’de önümüzdeki üç ile 5 senede yılda 3’er bin MW rüzgar ve güneş yatırımı olabilecek ölçüde, diğer teknolojileri de içerecek şekilde hızlıca ihale yapılmasını öneriyoruz. Kapasite kısıtının şu anda düşünülmesini değil, ihaleden sonra gerekirse sorumluluğun yatırımcıdan beklenmesini öneriyoruz” diye konuştu.
İbrahim Erden, mevcut YEKA kapasitelerinin de hızla yatırıma dönüşmesi için finansmanı kolaylaştırıcı bazı düzenlemeler beklediklerini kaydetti.
Enerji fiyatlarının yüksek olduğu bir dönemde alım garantili ihale şirketlere fiyat avantajı sağlar mı?
İbrahim Erden, enerji fiyatlarının yüksek olduğu bir ortamda alım garantisinin şirketler açısından yüksek bir bedel nedeniyle avantaj sağlaması anlamına gelip gelmeyeceğine ilişkin soruyu da yanıtladı. Erden, önceki YEKA ihalelerindeki fiyatlardan çok daha düşük bedellerin sözkonusu olacağını hatta tam rekabetçi serbest piyasada garanti istemeyenler dahi çıkabileceğini belirterek, “Burada YEKDEM adını kullanmak belki yanlış anlamaya neden olabilir. Önceki YEKDEM’den çok daha makul fiyatlarla yatırımlar planlanıp finanse edilebilir. Belki alım garantisi de verilmeyebilir.. Bırakın alım garantisi olmadan yatırım yapmak istiyor mu yatırımcı.. Evet ben inanıyorum, yapmak isteyen olacaktır, yeter ki mevcut piyasa işlesin..” dedi. Erden, bu yaklaşımlarını da içeren bir çalışma içinde olduklarını kaydetti. Aynı konuda TÜREB Başkan Yardımcısı Tuna Güven de Türkiye’de sanayi dahil elektrik alıcılarının oluştuğunu, ikili anlaşmalarla yarışma tahsis mekanizması dışında da fiyatlar oluştuğunu ve yatırımcı açısından imkan gözlendiğini vurguladı.
Basın toplantısına, İbrahim Erden yanında, Başkan Yardımcıları, Ebru Arıcı, Tuna Güven, Arif Günyar, Sacit Akbaş ile Genel Sekreter İskender Kökey de katıldı.
Bu arada, lisanssız elektrik yatırımlarında türbin kanatlarının teşvik kapsamı dışına çıkarılmasına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Başkan Yardımcısı Ebru Arıcı, düzenlemenin yerli üreticilerin tercihine yol açacağını, Türkiye’de de üretim bulunduğunu belirtti. Arıcı, firmaların bu düzenleme sonrası lisanssız yatırım için alan arayışı içinde olduklarını da kaydetti. Başkan İbrahim Erden de düzenlemenin yatırımlarda yavaşlamaya yol açmasını beklemediğini kaydetti.
