Nagihan KALSIN

Türkiye, ABD ile imzala­dığı Ortak Girişim An­laşması çerçevesinde Di­yarbakır Havzası’ndaki konvan­siyonel olmayan petrol ve gaz kaynaklarını geliştirecek. Dün­yanın en büyük kaya gazı ve kaya petrolü üreticisi olan ABD, işbir­liği çerçevesinde Türkiye’ye tek­nik bilgi transferi de sağlayacak. Küresel enerji sektörünün kalbi­nin attığı ABD’deki CAREWeek 2025’te önemli bir anlaşma im­zalandı.

Türkiye Petrolleri Ano­nim Ortaklığı’nın (TPAO) Tran­sAtlantic Petroleum ve Conti­nental Resources ile imzaladığı anlaşmayla Diyarbakır Havza­sı’ndaki konvansiyonel olmayan petrol ve gaz kaynakları gelişti­rilecek. Böylece Türkiye’nin 14 yıl ihtiyacını karşılayacak 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolünün gün yüzüne çıkarılması için tarihi bir adım atılmış olacak.

“Petrol aramacılığında yeni dönem”

Anlaşmaya ilişkin sosyal med­ya hesabından değerlendirmede bulunan Enerji ve Tabii Kaynak­lar Bakanı Alparslan Bayraktar, “Milli şirketimiz TPAO, ABD’nin en büyük petrol üreticilerinden Continental Resources ve 17 yıl­dır ülkemizde faaliyet gösteren TransAtlantic Petroleum ile Di­yarbakır Havzası’ndaki konvan­siyonel olmayan petrol ve gaz kaynaklarımızın geliştirilme­si için Ortak Girişim Anlaşması imzaladı.

En güncel çevresel ve teknolojik uygulamalarla yürü­tülecek projede, yerli iş gücünün eğitimi ve teknik bilgi transferi de sağlanacak. Bu iş birliği, Türki­ye’nin petrol ve gaz kaynakları­nı ekonomimize kazandırma he­defimize büyük katkı sağlayacak. Türkiye’de petrol aramacılığında yeni bir dönemi açan bu anlaşma­nın tüm taraflar için hayırlı olma­sını temenni ediyorum” dedi.

Öner: 350 milyar dolarlık kaya gazı var

Atık Yönetimi ve Atıktan Ener­ji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, ABD Je­oloji Araştırmaları Merkezi’nin yaptığı çalışmalara göre Türki­ye’de Güneydoğu Anadolu ve Trakya bölgelerinde teknik ola­rak çıkarılabilir toplam 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolünün bu­lunduğunun tahmin edildiğini kaydetti.

2010’larda söz konu­su potansiyelin ekonomiye ka­zandırılması için çeşitli yaban­cı firmalarla arama ve sondaj fa­aliyetleri yürütüldüğünü ancak Diyarbakır’da henüz üretime başlanmadığını ifade eden Öner, “Son yıllarda TPAO Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 5 ve Trak­ya’da da 10 kuyuda kaya gazı ve kaya petrolü çalışmaları yürüt­müştür. Diyarbakır’da 3 kuyuda sondaj tamamlanırken, 2 kuyu­da ise sürmektedir. Hedef bahse konu 651,3 milyar metreküplük doğal gazın mümkün olan en yük­sek düzeyde üretime alınmasıdır. Bugün bu gazın maddi değeri 350 milyar dolardır” diye konuştu.

 Türkiye’nin yüzde 30’unu Sakarya karşılayacak

“Büyük bir yatırım duyuracağız”

Alparslan Bayraktar, karbon dışı kaynaklarla elektrik üretimine de odaklandıklarına dikkati çekti. Bu kapsamda 2 gigavatlık kapasite tah­sis ettiklerini bildiren Bayraktar, ya­kın zamanda uluslararası bir şirketin Türkiye’de güneş enerjisi projesine yatırımını duyuracaklarını ifade etti.

 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, S&P Global tarafından ABD’nin Texas eyale­tinin Houston kentinde düzenle­nen CERAWeek konferansında, Türkiye’de enerji talebinin arttığı­nı, bu nedenle petrol, doğal gaz ve elektrik üretimine daha fazla yatı­rım yapıldığını söyledi. Bayraktar, yenilenebilir enerji kullanımını da artırmaya odaklandıklarını vurgu­layarak, küçük modüler reaktörler (SMR) konusunda gelecek birkaç yılda büyük ilerleme kaydedilece­ğini dile getirdi.

“Suriye ve Irak’a gaz verebiliriz”

Sakarya gaz sahasından gün­lük yaklaşık 7,5 milyon metreküp gaz çıkarıldığına değinen Bay­raktar, “Bunu önümüzdeki ay 9,5 milyon metreküpe, 2026’da 20 milyon metreküpe çıkaracağız. Bu da bizim iç ihtiyacımızın yüz­de 15’inin Sakarya gazından gel­mesini sağlayacak. 2030’a doğru gaz ihtiyacımızın yüzde 30’u Sa­karya’dan gelecek” dedi.

Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alanında yapılan yatırımlara iliş­kin de bilgi veren Bayraktar, bu alandaki altyapı yatırımlarının ihtiyaç fazlası gazı başta güney­doğu Avrupa olmak üzere kom­şu pazarlara ihraç etmeye imkan vereceğini anlattı. Bakan Bayrak­tar, “Şu anda Suriye’nin ve Irak’ın da gaza ihtiyacı var, dolayısıyla altyapımız aracılığıyla bu komşu ülkelere gaz tedarik edebiliriz” şeklinde konuştu.

Kaya gazı nasıl çıkarılır?

(TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, kaya gazı ve kaya petrolünün çıkarılma yöntemine ilişkin açıklamalarda bulundu. Ömer ise şunları kaydetti:

“Petrol ve doğalgaz, oluştuğu ana kayadan ayrılarak farklı kayaçlar içerisine yerleşirken, bu yer değişimi sırasında petrol veya doğalgazın bir bölümü ana kayada kalıyor. İşte ana kayayı terk etmeyen ve kayacın gözeneklerinde kalan doğalgazdan oluşan gaza kaya gazı, petrole kaya petrolü deniliyor. Örneğin kayaç denilen formasyonların içinde sıkışmış olan bu gaz, hidrolik çatlatma adı verilen işlemle kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretilerek açığa çıkarılıyor.

Bu çatlatmalarda su basıncı kullanılıyor. Kaya gazı, 4-5 bin metre derinlikteki kaya katmanlarının arasına sıkışmış gaz anlamına gelirken, Türkiye bugün ABD ile imzalanan anlaşma çerçevesinde bu gazı çıkarabilecek kabiliyete kavuşacaktır. Gazın açığa çıkması için istenilen derinliğe inildikten sonra kaya katmanları içinde yatay kırılmalar yapılarak, yüzeye katkı maddeli basınçlı su enjekte edilerek bu gaz çıkarılabiliyor. Ancak kaya gazı sondajı, klasik petrol ve doğalgaz aramaya göre daha kolay olmasına rağmen yüzde 50 daha maliyetli.”

Kaynak URL