Bu alanda yapılan son araştırmalardan biri de İtalya’daki Cagliari Üniversitesi’nde gerçekleşti. İlaçların daha sürdürülebilir olması üzerine yoğunlaşan araştırmacılar, elektronik atıktaki altını ilaç yapımında kullanmayı başardı.
Imperial College London’daki araştırmacılar tarafından geliştirilen çalışma, ACS Sustainable Chemisty & Engineering’de yayınlandı. Altın çıkarma yöntemi ile elektronik atıktaki altının yeniden kullanılması, çöpte kaybolmasını engelleyerek, ilaç üretimine de katkı sağlayacak. Böylece bu geri dönüşüm ile yeni materyale olan ihtiyaç da önemli ölçüde azalacak.
Elektronik ürünleri kullanmayı daha sürdürülebilir hale getirme konusunda büyük öneme sahip olan bu çalışma, gerekli metalleri çok daha düşük maliyet ve düşük enerji ile geri kazanmaya da yardımcı olacak. Zira, atık elektrikli ve elektronik ekipman, bileşenlerin ayrılması ve çıkartılması sürecinde çok fazla enerji ve sert kimyasal gerektirdiği için yüksek maliyetlere neden oluyor. Halbuki yüksek maliyet sebebiyle doğrudan çöpe gönderilen elektronik atıklar, içerisinde çok sayıda metal de içeriyor.
Çalışmaya ilişkin konuşan Imperial Kimya Bölümü baş araştırmacısı Prof. James Wilton-Ely, elektronik atıkların çoğunun çöplüklere gitmesini “şok edici” olarak tanımlıyor ve yapılması gerekenin tam tersi olduğunun altını çizerek, çalışma yaklaşımını şu şekilde ifade ediyor: “Halihazırda topluluklarımızda bulunan atıkları azaltmayı ve onu yeni katalizörler için değerli bir kaynak haline getirmeyi ve böylece çevreye zarar veren madencilik uygulamalarına olan bağımlılığımızı azaltmayı amaçlıyor”.
Elektronik atıktan kurtulmak için para ödüyoruz
Günümüzde, elektronik atıktan kurtulmak için para ödendiğini hatırlatan Wilton-Ely, “Ancak bizimki gibi süreçler bu ‘atığın’ bir kaynak olarak yeniden çerçevelenmesine yardımcı olabilir. Rutin olarak attığımız SIM kartlar bile bir değere sahiptir ve madenciliğe bağımlılığı azaltmak için kullanılabilir ve bu yaklaşımı, ilaç üretimi gibi süreçlerin sürdürülebilirliğini iyileştirme potansiyeline sahiptir” açıklamasında bulunuyor.
Çoğu işlemde malzeme üretmek amacıyla ve kimyasal reaksiyon hızını artırmak için kullanılan katalizörlerin bir diğer özelliği de değişmeden kalması. Bu noktada Imperial ekibi, altın bileşiğini farmasötik üretiminde çok fazla tercih edilen bir dizi reaksiyonda test etmiş. Anti-inflamatuar ve ağrı kesici ilaçların test grubu içerisinde yer aldığı belirtilirken, altın bileşiğinin ise şu an için kullanılan katalizörlerden daha iyi performans gösterdiği ve yeniden kullanılabilir olması sebebiyle de sürdürülebilirliği desteklediği görülmüş.
Başak Nur GÖKÇAM
