Nagihan KALSIN
Türkiye, sağlık hizmetlerinde yapay zekâ destekli sistemlerle önemli bir dönüşüm sürecine giriyor. Manyetik rezonans (MR)ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi tıbbi görüntüleme sistemlerinde gereksiz kullanımı azaltmayı amaçlayan projeler, hem ekonomik hem de tıbbi açıdan büyük kazanımlar sağlıyor.
Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsü (TÜYZE) Başkanı Prof. Dr. Hakkı Muammer Karakaş’ın verdiği bilgiye göre, Türkiye’de her yıl yaklaşık 50 milyon MR ve BT çekimi gerçekleştirilirken, bunun 5 milyonunun gereksiz olduğu öğrenildi. Gereksiz görüntülemelerin önüne geçmek amacıyla Bilkent Şehir Hastanesi’nde başlatılan pilot projelerle yapay zekâ destekli yeni sistemler geliştiriliyor. Bu sistemler, hekimlerin doğru ve gereksinime uygun görüntüleme istemlerinde bulunmasını sağlamayı hedefliyor.
Teleradyoloji ile 4,4 milyar TL tasarruf sağlanacak
Yapılan araştırmalar, Türkiye’de gerçekleştirilen MR ve BT taramalarının yaklaşık yüzde 10’unun gereksiz, yüzde 48’inin ise yanlış istem sonucu yapıldığını ortaya koyuyor. Bu durum, sağlık harcamalarında gereksiz yük oluştururken, aynı zamanda hastalar için radyasyona maruz kalma ve sağlık hizmetlerine erişimde gecikmelere yol açıyor. Yapay zekâ sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte yılda 1,7 milyar TL tasarruf sağlanacağı ifade edildi. Bu tür karar destek sistemleri, tıbbi görüntüleme süreçlerini optimize ederek sağlık kaynaklarının daha verimli kullanılmasına imkan tanıyor.
Türkiye’de sağlık hizmetlerinde yapay zekâ kullanımının yaygınlaştırılmasıyla birlikte önemli kazanımlar elde ediliyor. Örneğin, Teleradyoloji Sistemi sayesinde 20 milyondan fazla MR ve BT görüntüsü incelendi ve bu incelemeler sonucunda hekimlerin birçok gereksiz görüntüleme isteminden vazgeçtiği görüldü. Bu sistemin, SGK bütçesine yaklaşık 4,4 milyar TL tasarruf sağlayacağı öngörülüyor. Yapay zekâ destekli tıbbi karar destek sistemleri sayesinde hastalar gereksiz tetkiklere yönlendirilmezken, hekimlerin teşhis ve tedavi süreçleri daha etkin bir hale getiriliyor. Bu gelişmeler, hastaların daha hızlı ve doğru teşhis almasına olanak tanırken, sağlık bütçesinin daha verimli yönetilmesine de katkıda bulunuyor. Yapay zekâ tabanlı karar destek sistemlerinin yaygınlaşması, gelecekte sağlık hizmetlerinde kaliteyi ve verimliliği daha da artıracak gibi görünüyor.
Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Özgür Sezer, yapay zekâ ve büyük veri analitiği konusunda önemli adımlar atıldığını söyledi.
Yapay zekâ destekli sağlık platformları geliyor
Yapay Zekâ Veri Analitiği ve Modelleme Platformu’nun yakın zamanda faaliyete geçirileceğini belirten Sezer, bu platformun akademisyenlere ve klinisyenlere açık olacağını vurguladı. Yeni platform, sentetik veri üretme yeteneği sayesinde araştırmacıların gerçek hasta verilerine erişmeden, güvenli bir şekilde yapay zekâ modelleri geliştirmesine imkan tanıyacak. Akademisyenler, platform üzerinden kendi modellerini oluşturabilecek, test edebilecek ve sağlık verileriyle entegre çalıştırabilecekler. Bu platformun aynı zamanda mobil versiyonunun da geliştirileceği belirtiliyor. Böylece araştırmacılar ve sağlık profesyonelleri, yapay zekâ tabanlı analizleri her yerden yapabilecek.
