Hüseyin VATANSEVER
On bir ayın sultanı Ramazan, 28 Şubat Cuma günü kılınacak ilk teravih namazı ile başlayacak, 28 Şubat’ı 1 Mart’a bağlayan gece sahura kalkılacak ve aynı gün ilk iftar yapılacak.
Çeşitli ibadetlerle beraber geçen bu ayın en belirgin özelliği ailelerin geniş sofralarda buluşarak bağları güçlendirmesi ve yardımlaşma duygusunun artmasıyla bir paylaşım atmosferi oluşması… İftardan önce fırınların önünde oluşan uzun pide kuyrukları, iftar çadırları ve yardımlaşma kolileri Ramazan ayının bolluk ve bereketini günlük yaşama yansıtıyor.
Bu manzaranın ekonomik görünüme de etkisi bulunuyor. İslami takvimin 9’uncu ayı Ramazan, aynı zamanda İslam’ın beş şartı olan oruç ibadeti ile geçtiği için bu ay gıda ile doğrudan bir ilişki içinde… İslam ülkelerin çoğunda gıda perakendecileri, artan talebe hazırlıklı olabilmek adına en az bir ay öncesinden ürün stoklarını takviye eder. Marketler başta olmak üzere perakendeciler Ramazan ayına özel promosyonlar ve teklifler sunma eğiliminde olur.
Ramazan ayı boyunca yiyecek ve içecek reklamlarının yoğun olması tesadüf olmadığı gibi oruç tutulan bir ay olmasına rağmen, “İftar” ile “Sahur” arasındaki zaman diliminde gıda tüketimi normal tüketim düzenini aşar. Bağımsız danışmanlık ve muhasebe firmalarından oluşan küresel bir ağ olan HLB’nin açıklamasına göre Ramazan ayında sadece gıda harcamaları yüzde 50-100 oranında artmakla kalmıyor, aynı zamanda ailelerin yaklaşık yüzde 80’inin Ramazan ayında tüketim alışkanlıklarını değiştirdiği bildiriliyor.
Ramazan ayındaki gıda tüketiminin yıllık gıda harcamalarının yüzde 15’ini oluşturduğu tahmin ediliyor. En çok tüketilen ürünler arasında hurma, fındık ve kuruyemiş ile süt ürünleri yer aldığı belirtilirken, Ramazan ayında ekmek, tavuk ve kuru meyve tüketimi yılın diğer aylarına kıyasla sırasıyla yüzde 63, yüzde 66,5 ve yüzde 25 oranında artış gösterdiği belirtiliyor.
“Kolilerin fiyatları, 350 lira ile bin lira arasında değişiklik gösteriyor”
Türkiye’de ise temel gıda maddelerinin bulunduğu Ramazan kolilerinde ise geçen yıla göre yüzde 15-20 artış gözleniyor. İstanbul Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği (PERDER) Başkanı Faruk Güzeldere, 13 çeşit üründen 21 çeşit ürüne kadar farklılık gösteren kolilerin fiyatları, 350 lira ile bin lira arasında değişiklik gösterdiğini söyledi.
Güzeldere, kolilerde pirinç, mercimek, nohut, makarna, salça, sıvı yağ ve un gibi her hanede kullanılabilecek ürünlerin yanı sıra bu ürünlere ek olarak reçel, bal, çikolata, kadayıf ve helva gibi gıda maddelerinin tercih edildiğini aktardı.
Faruk Güzeldere, son yıllarda ihtiyaçların tespiti noktasında zorluklar yaşandığına ve kolilerin dağıtım maliyeti oluşturması nedeniyle hediye çeklerinin kullanım payının da yüzde 70-80 arttığını ifade etti. 2024 yılında yaklaşık olarak hediye çekleri ve kolilerin 10-12 milyar lira civarında bir ekonomi oluşturduğunu hatırlatan Güzeldere, “Bu yıl 17-20 milyar liralık bir ekonomi oluşturmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
İlk günlerde dışarıda yemek konusunda düşüş trendi bekleniyor
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Başkanı Alp Önder Özpamukçu, Ramazan döneminde aile buluşmalarının ve evde hazırlanan iftar yemeklerinin planlandığını belirterek, “Bu dönemde kahvaltılık, şarküteri ve yerel lezzetlere uygun gıdalarda talep artışı oluyor. Tüketiciler, ailesiyle evinde iftar ve sahur davetleri planlıyor bundan dolayı dışarıda yemek konusunda da ramazanın ilk günlerinde bir düşüş trendi olacağını öngörüyoruz. Ancak sonraki günlerde normal trende dönüş olacaktır” dedi.
