Devletin zirvesinde başlayan gerginliğin mali piyasalara yansımasıyla başlayan kriz, önceki gece 2 kamu bankası yükümlülüklerini yerine getiremeyince doruğa çıktı. Bu gelişme üzerine dün bankacılık sistemi kilitlendi. Faizde büyük sıçrama enflasyon-devalüasyon dengesini bozdu istikrar programının temel enstrümanı kur çapası enflasyon ve faizi düşürmeyince yeni modele geçilmesi kararı alındı: Dalgalı kur sistemine geçildi.
Başbakanlık’ta 12 saat süren ekonomi zirvesi sonunda yapılan açıklamada “Son dönemde ortaya çıkan ekonomik koşullar nedeniyle, döviz kuru, dalgalanmaya bırakılacaktır. Yapısal reformlar planlandığı gibi gerçekleştirilecek, bu arada Telekom ve THY’nin özelleştirilmesi için gerekenler hızla yapılacaktır. Programın maliye politikası bugüne kadar olduğu gibi özenle uygulanacak. Bu yeni düzenleme ile dışsatım ve turizmden daha büyük gelir elde edilecektir. Hükümetimiz, çalışan kesimleri enflasyona ezdirmeyecektir” denildi.
Piyasalarda kriz derinleşiyor
Cumhurbaşkanı Sezer ile Başbakan Ecevit arasında gerginliğin etkisiyle piyasalarda olumsuzluk nedeniyle bazı kamu bankalarının yükümlülüklerini karşılayamaması üzerine dün iyice derinleşti. Gecelik repo faizi yüzde 7500’e, gecelik İnterbank faizi yüzde 6200’a kadar çıktı, ancak buna rağmen bankalar yeniden döviz alımına yöneldiler. Tarihin en büyük düşüşünü gerçekleştiren borsa iki seans üst üste taban yaparak günlük bazda yüzde 18.11 değer yitirdi.
Kriz zirvesine Güneş Taner de çağrıldı
Ekonomide yaşanan son gelişmeler üzerine Başbakan Bülent Ecevit başbakanlığında bir ekonomi zirvesi toplandı. Toplantıya bir dönem Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevi yapan ANAP Milletvekili Güneş Taner de çağırıldı. Başbakanlıkta dün saat 14.15’te başlayan ve 12 saat süren toplantıya Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Mesut Yılmaz ve Hüsamettin Özkan, Devlet Bakanları Tunca Toskay ve Recep Önal, Maliye Bakanı Sümer Oral katıldı. Toplantıya, bürokratlardan ise Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, BDDK Başkanı Zekeriya Temizel ile kamu bankalarının genel müdürleri de katıldı. Gazetecilerin “Bir devalüasyon düşünülebilir mi?” şekIindeki soruları üzerine Güneş Taner, Türkiye’nin bugün uyguladığı ve dünyanın uyguladığı programlar içinde artık devalüasyon, modeli geçmiş bir program” dedi.
Dünya Gazetesi – 2001
BANK OF AMERICA’nın VISA kartı şimdi de Türkiye’de
Diners Club, American Express, Access-Master Carche-Ero Cart adlı şirketçe verilen “Anadolu Kredi Kartı” ve Dorak Turizm’in Türkiye temsilciliğini yaptığı “Cart Balance”den sonra Bank Of America tarafından verilen “VISA” kartını taşıyan turistler de Türkiye’den para taşımadan alışveriş yapabilecekler.
VISA’nın Türkiye temsilciliğini yapan Tantur Turizm Seyahat Acentası ortaklarından ve yöneticilerinden Tuna Hetman, VISA sahibi turistlerin Türkiye’de bu kartla rahatlıkla alışveriş yapabileceklerini söyledi.
Türkler alamıyor
Türk parasının konvertibl olmaması nedeniyle Türkler’e VISA kartı verilmediğini belirten Tuna Hetman, gazetemize konuya ilişkin şu bilgileri verdi. “Avrupa’ya yerleşmiş veya orada ikametgah gösterebilen Türkler ile yabancı bankalardan kredi almaya hak kazanmış Türkler bu kartı alabilirler.
Ayrıca, biz önümüzdeki yıllarda sadece Türkiye’de geçerli olarak ve Türkler’in alabileceği bir tip geliştir meyi düşünüyoruz. Diners Club’un böyle bir uygulaması var. Bu arada şunu da belirteyim ki, bir Fransız vatandaşı bu kartı Almanya’da veya Alman vatandaşı da Fransa’dan alamaz. Ancak kendi ülkelerinden alabilirler.”
Visa’nın yararları
VISA’ya sahip olanların VISA temsilciliğinin bulunduğu bütün ülkelerde bu kartla alışveriş yapabileceklerini vurgulayan Hetman, şöyle konuştu: “VISA sahibi, yaptığı alışverişleri bu karta kayıtettirir. Kart sahibinin borcu alışveriş yaptığı ülkeledeki VISA temsilcisi tarafından ödenir. Temsilcilik yaptığı ödemey ekendi komisyonunu da ekleyerek merkeze bildirir. Merkezden yaptığı ödemeyi alır. VISA merkezi daha sonra yapılan ödemeleri ya kart sahibinin muhatap olduğu bankadan yada bizzat kendisinden alır.”
Kimler alabilir
Tuna Hetman, VISA kartını kimlerin ve nasıl alabilecekleri yolundaki bir soruya da şu karşılığı verdi: “VISA’yı özellikle büyük şirketlerin üst kademe yöneticileri ve onları temsil edenlerle banka kredisi olanlar alabilir. VISA, 111 ülkedeki toplam 36 bin bankada bulunmaktadır. Bu bankalar arasında Türk bankaları yoktur.
Söz konusu bankalar, müşterilerinin istemi halinde isteklinin durumunu inceleyerek kartın verilip verilmeyeceğini kararlaştırır. İsteklinin VISA’yı bankadan alabilmesi için, muhatap olduğu bankaya gerekli güveni vermiş olmalıdır. Örneğin, yeni hesap açtıran bir kişi hemen kart alamaz. Gene senetleri protesto olan, çekleri karşılıksız çıkanlar da bu karttan yararlanamazlar.
Dünya Gazetesi – 1981
“Dış ticaret bakanlığı” kurulması düşünülüyor
ANKARA (DÜNYA)
İstikrar paketi senaryoları, giderek çeşitlenmeye başladı. Devletin gelir gider dengesini yeniden kurmak üzere hazırlanan istikrar paketinin uygulamaya geçirilmesi için en erken tarih pazar gecesi olarak netleşirken, paketin uygulanmaya başlanması için SHP ile koalisyonun sürüp sürmeyeceği de aynı gün belli olacak.
İstikrar paketi senaryoları içinde tartışılmaya başlayan konular arasında, ihracatın artırılmasına yönelik olarak dış ticaret bakanlığı kurulmasının da yer aldığı edinilen bilgiler arasında.
Bu senaryoya göre Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın DPT’den gelen uygulamacı birimleri tekrar geri dönerek DPT’ye bağlanacak. Serbest Bölgeler, Yabancı Sermaye ve Teşvik ve Uygulama genel müdürlüklerinden oluşan bu birimlerin yanı sıra, Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Merkez Bankası’na Hazine ve Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü de Maliye Bakanlığı’na bağlanacak. Hazine’de kalacak Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü de dahil olmak üzere, Hazine’de kalacak birimlerle dış ticaret bakanlığı kurulacak.
Devlet Bakanı Aykon Doğan’ın da desteklediği bu reorganizasyonun TOBB Başkanı Yalım Erez tarafından da desteklendiği gelen bilgiler arasında. Buna karşın son kararı Başbakan Tansu Çiller verecek.
İstikrar paketi senaryoları arasında rantiyeyi destekleyen reponun önlenmesi de tartışılıyor. Reponun yasaklanması, kamu bankalarının repo yapamaması gibi alternatiflerin de tartışılmasının yanı sıra yatırım fonları katılım belgeleri ile repo yapılmasının engellenmesi paketin repo tartışmaları arasında yer aldı.
Buna karşın SPK’nın son olarak hazırladığı repo tebliği değişikliğinde sadece fiktif reponun önlenmesine yönelik olarak repo konusu kâğıtların Merkez Bankası’nda açılacak bir depo hesabından, ya da İMKB takas ve saklama şirketinden geçirilmesi üzerinde duruluyor. İstikrar paketinin Merkez Bankası ödemeleri arasında yer alan ve halen tartışılan bazı ödemeler var. Merkez Bankası’nın özerkleştirilmesi kısa vadeli avansın sıfırlanması mevduat munzam karşılıklarının sıfırlanarak yeni disponibilite sistemine geçilmesini yanı sıra serbest kura geçişi de planlayan Merkez Bankası zorunlu döviz devri kurunu piyasaya yaklaştırma üzerinde duruyor.
Zorunlu döviz devri kurunu piyasa kurlarına yaklaştırarak bankaların maliyetlerini düşürme amaçlanıyor. Merkez Bankası’nın henüz üzerinde çalışmayı sürdürdüğü önlemler arasında denge kuru belirleme yöntemini daha gerçekçi yapma ya da kur belirlemeyi bütünüyle piyasaya bırakma çalışması da yer alıyor. Denge kurunun piyasa tarafından belirlenmesi halinde devalüasyonun gerçekten piyasa tarafından yapılmasının gündeme gelmesi bekleniyor. Kur belirleme piyasaya bırakılırsa, devir kuru belirlenmesine de gerek kalmayacağı gelen bilgiler arasında.
Dünya Gazetesi – 1994
Middle East Bank gerekli izni aldı Türkiye’deki yabancı banka sayısı 9’a çıktı
HABER MERKEZİ
En son olarak Birleşik Arap Emirlikleri Bankası olan Middle East Bank’ın Ticaret Bakanlığı’ndan sonra Maliye Bakanlığı’nın da onayını almasıyla, Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı banka sayısı dokuza ulaşmış bulunuyor.
Edinilen bilgilere göre, Türkiye’de şubesi bulunan yabancı bankalardan üçü, Cumhuriyetin kuruluşundan önce de bankacılık faaliyetinde bulunmakta idiler. Osmanlı Bankası, Banko di Roma ve Hollantse Bank Unı NV olan bu üç banka arasında en eski banka niteliğini de Osmanlı Bankası koruyor. Osmanlı Bankası 1863, Banko di Roma’nın İstanbul Şubesi 1911, Hollantse Bank-Uni NV’nin İstanbul Şubesi de 1912 yılında kurulmuş bulunuyor.
Bu bankaları Türkiye ile Libya arasında özel bir anlaşma ile kurulan ve 1977 yılında faaliyete başlayan Arap Türk Bankası izliyor. Bankanın ikinci şubesi de geride bıraktığımız yılda Ankara’da açılmış bulunuyor.
Halen Osmanlı Bankası 112, Banko di Roma 4, Hollantse Bank ise 2 şube ile faaliyetlerine devam ediyorlar.
24 Ocak tarihli ekonomik istikrar tedbirleri çerçevesinde ve yabancı sermaye akışını hızlandıran önlemlerden sonra Türkiye’de bankacılık faaliyetleri için yabancı sermayeye başvuran ve izin alan banka sayısı 5 olarak gerçekleşmiş oluyor.
Bu beş bankanın ilkini Citibank teşkil ediyor. Citibank’ı Amerikan Express, Bank of Creditand Commerce İnternational adlı Arap Bankası ile İran’ın Bank Mellat’ı takip ediyor. Son olarak Middle East Bank’ın Ticaret ve Maliye Bakanlıklarından izin istemesi ve onaylatması ile Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı banka sayısı dokuza ulaşmış oluyor. Türkiye’de şubeleri bulunan tüm bu bankaların ilk şubelerini İstanbul’da açtığı öte yandan Suudi Arabistan’ın Dal Al Maal Al İslam Bankasının da Türkiye’de şube açma konusunda istekli olduğu belirtiliyor.
Dünya Gazetesi – 1982
