Mehmet Hanifi GÜLEL
Ayçiçek yağı fiyatı 300 lirayı aştı. Zincir marketlerde en düşük private label (PL) markalı 5 litrelik pet ayçiçek yağının fiyatı 305 liradan satılıyor. Markalı ürünlerin fiyatı ise 379,95 liraya yükseldi ve 400 liraya dayandı.
Geçtiğimiz yılın ekim ayında DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, rafta en düşük 5 litrelik private label ayçiçek yağın 300 lirayı aşabileceğini belirtilmişti. Bugün gelinen noktada fiyatlar 300 lirayı da aşmış durumda ve daha da yükselmesi öngörülüyor.
Yurt dışında yağ fiyatı 1.200 dolara dayandı
Son dönemde yerli ve ithal ayçiçek yağı fiyatlarıyla ilgili dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor. Türkiye’de iç pazarda çekirdeğin bitmesi, özellikle ham yağ fiyatlarının artışı ve ithalat vergileri, raf fiyatlarında önemli değişimlere yol açıyor.
1 Ocak’ta 1 milyon ton ayçiçeği ithalat kotasının devreye girdiğini aktaran Solventum Yönetim Kurulu Başkanı Onat Angı, ithalat kotası olupta kullanamayan firmaların kota haklarını büyük ithalatçılara sattığını söyledi. İç pazarda ayçiçek çekirdeğinin kalmamasından dolayı bir fiyattan bahsedilemeyeceğine dikkat çeken Angı, “İthalatta ise çekirdek fiyatları en son Marmara’ya teslim ton başına 638 dolar olarak yer alıyor.
Bulgaristan ve Moldova’dan çekirdek geliyor. Marmara ham yağ fiyatı ise ton başına 1.180 ile 1.190 dolar arasında yer alıyor. Son yıllarda Rusya’da vergi yüksek olmasından dolayı çekirdek gelmiyor. Daha çok ham yağ ve küspe olarak geliyor. Bunların da vergisi var ama çekirdek kadar yüksek değil” dedi.
1 ton ham yağın maliyeti 53 bin lira
Türkiye’de ayçiçek yağ fiyatlarının rafta geriden geldiğini söyleyen Angı, şu an Türkiye’de yerinde ham yağ fiyatlarının 53 bin liradan satıldığını aktardı. Yılbaşında gümrük vergisinin yüzde 20’ye düştüğünü hatırlatan Angı, “İthalatta verginin yanı sıra belgenin de bir maliyeti var. İthalatçı onu da satın alıyor. Şu anda Marmara’ya teslim fiyatları, vergi ve kota belgesi maliyeti ile beraber bir ton ham yağ 53 bin 400 liraya geliyor. Ham yağ paketli fiyatları ise 49 lira 50 lira bandından fiyatlanıyor. Ham yağ karşılığı kırıcı teslimi ton başına 50 bin liraya geliyor.
Ama ham madde 56 bin 500 lira satılıyor. İthal de etseniz içeriden de alsanız şu anda 53 lira. Böyle olunca şu an raf fiyatları daha ucuz. Bugün markalı ürünlerin fiyatı belki normaldir ama zincir marketlerin fiyatı düşük kalıyor. 5 litrelik pet şişeyi 305 liradan satanlar elindeki stokların ucuz olmasından kaynaklanabiliyor” diye konuştu.
Sezonun ilk ayçiçek hasadının Adana’da
temmuz ayında çıktığını hatırlatan Angı, fiyatlarının yüksek olmasından dolayı bu yıl ekim alanlarının önceki yıla göre daha yüksek olmasını beklediğini kaydetti. Fiyatların kötü olmadığını, kota ile beraber fiyatların yükseldiğini belirten Angı, “Ben bu yüzden bu sene çiftçi eker diye düşünüyorum” ifadesini kullandı.
Ocak ayında ithalat %51,8 arttı
TÜİK’in Genel Ticaret Sistemi’ne (GTS) göre geçen yıl ham ayçiçek yağı ithalatı 1 milyon 384 bin ton ithalata karşılık, 1,3 milyar dolar ödendi. İthalat bir önceki yıla göre yüzde 22,1 geriledi. Buna karşılık ihracat ise 811 ton oldu ve 1 milyar 16 bin dolar oldu. İhracat ise yüzde 3,3 geriledi. Bu yılın ocak ayında devreye giren 1 milyon tonluk yeni kotayla beraber ham yağ ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 51,8 artış ile 99,1 bin ton oldu ve 121,2 milyon dolar ödendi. İhracat ise aynı dönemde yüzde 44,3 artış ile 70,7 bin tona oldu ve 103,8 milyon dolara yükseldi.
