Mehmet Hanifi GÜLEL
Adana’da etkili olan zirai don depodaki patates ve soğanın fiyatını artırdı. Adana, Mersin ve Hatay’da 21-24 Şubat tarihlerinde 4 gün boyunca etkili olan zirai don, başta erkenci patates olmak üzere soğan, salatalık, marul, kabak, şeftali, kayısı, nektarin, erik ile karpuz gibi tarım ürünlerine zarar vermişti. Özellikle erkenci patateste kayıpların yaşanmasıyla depolardaki ürünün fiyatı da kilo başına 3 ile 4 lira arasında zamlandı.
Diğer yandan, DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri donun yanı sıra sezon sonu olması dolaysıyla fiyatların her yıl bu dönemde artışa geçtiğini aktarıldı. Don ve sezon sonu dolaysıyla zamlı fiyatlar raflara yansımaya başladı.
İstanbul Hal fiyatlarına göre ise 21 Şubat’ta patatesin kilogram fiyatı en düşük 14 lira, en yüksek ise 18 lira yer alıyordu. 17 Mart’ta ise en düşük 14 lira, en yüksek ise 20 liraya yükseldi. Zincir marketlerde patatesin kilogram fiyatı 14,95 liradan, 24,50 lirada satılıyor. Soğanın kilogram fiyatları ise 21 Şubat’ta en düşük 15 lira, en yüksek ise 18 lira olarak yer alıyordu. 17 Mart itibarıyla ise en düşük 18 lira, en yüksek ise 22 liraya yükseldi. Marketlerde ise kalitesine soğanın kilogram fiyatı 16,95 liradan, 25,90 lira arasında satılıyor.
En düşük 7 liraya yükseldi
Adana’da yaşanan don felaketinden sonra patates fiyatlarının biraz daha artığını aktaran Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, fiyatlar kalitesine göre 3 ile 6 lira arasında değişirken şu anda 7 liradan 12 lira arasında olduğunu söyledi. Sezon sonu olması dolaysıyla ürünlerin bozulmaya başladığını da aktaran Kenar, “Ayda yaklaşık 400 bin ton civarında bir iç tüketimimiz var. Bu yıllara ve mevsime göre değişiyor. Zaten ürün olarak patates fazlalığımız vardı. Bölgemizde Nevşehir’e depolara götürenlerin dışında yaklaşık 150 ile 200 bin ton ürün olduğunu tahmin edebiliyoruz.
Bunun da tohumluk mu yemeklik mi olduğunu tahmin ediyoruz. Adana’daki don olayından sonra nisan ayının içinde bu ürün piyasaya sürülmesi beklenirken, don nedeniyle mayısın 15’i gibi sürülecek. Hasat yaklaşık 15-20 gün geriye attı. Fiyatlar arttı ama üreticinin %70’i faydalanamadı” dedi.
“Erkenci patateslerin hepsi yandı”
Türkiye’nin turfanda ilk patatesinin Adana’da çıktığını belirten Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, fakat dondan dolayı erkenci hasattı kaybettiklerini söyledi. “Dondan etkilen patateslerin toprağın altında ceviz ve yumurta büyüklüğünde yumru oluştuğunu ve nisan ayının başına kadar büyüyecekti” diyen Doğan, “Erkenci ve geç patateslerin hepsi yandı.
Geç ekilen patatesler altta yumru oluşturmadığı için onlar tekrar yeşerdi. Bu üründe hasat gecikecek ve verimde düşecek yaşanacak. Çiftçi 5-6 ton yerine 2-3 ton verim alacak. Hasat süresi de bir ay gecikecek. Soğan ise sadece depolarda azaldığı için fiyatı artıyor” açıklamasını yaptı.
Soğanın kilogram fiyatının satıcıda 11 ile 12 lira arasında değiştiğini kaydeden Polatlı Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Zekai Köseoğlu, Adana’da yaşanan don etkisinin yanı sıra depodaki ürünlerin sonuna gelinmesiyle fiyatlarda 1 ile 2 lira artış yaşandı. Adana’da nisan ayında yeni ürün çıktığını hatırlatan Köseoğlu, “Her yıl yeni ürün turfanda çıktığında fiyatlar biraz yükseliyor. Şu anda fiyatlarda bir oynama var. Bizim bölgede yaklaşık 60 bin ton soğan olduğunu tahmin ediyoruz” dedi.
Soğanda fiyat hareketliği sezondan kaynaklanıyor
Sezon geçişlerinde fiyatlarda bu tür hareketlenmelerin yaşandığına dikkat çeken Soğan Üreticileri ve Tedarikçileri Derneği Başkanı Reşit Kaya, şu an bir tarafta depolarda ürün biterken bir tarafta ise yeni hasattın başlayacağını aktardı.
Sezon geçişlerinde bu tür suni yükselmelerin yaşandığını bildiren Kaya, “Adana’da yaşanan donun bir etkisi var ama çok değil. Yüzde 10 ile 15 arasında civarında. Bu yıl Adana’da hasat bayrama denk geliyordu ve bu yüzden bir hafta gecikme ile olacak. Ama dondan dolayı Rehanlı’da hasat 15 gün gecikecek. Orada rakım daha yüksek olmasından dolayı soğuktan daha fazla etkilendi. Şu an soğanın kilogram fiyatı 15 ile 16 lira civarında bulunuyor. Fiyatlar önceki haftalarda 13 ile 14 lira civarındaydı” dedi.
