Fahriye KUTLAY ŞENYURT- Ziya İPEK
Yatırımlarda bölge bazında en çok artış da yine Akdeniz’de yaşandı. Adana, Mersin, Kahramanmaraş gibi büyük illerin yer aldığı bu bölgeye yönelik toplam yatırım tutarı geçen yıla göre yüzde 134,5 artışla 116 milyar liraya ulaştı. Bu yatırımlardan önemli pay alan Mersin’de sadece haziran 2023’te 20’si komple yeni yatırım, 7’si tevsi olmak üzere toplam 27 adet proje için yatırım teşvik belgesi düzenlendi.
Yıllık bazda yüzde 59 artış kaydedilirken, belge alan projelerin yatırım tutarı ise yüzde 56’lık azalışla 464 milyon TL seviyesinde gerçekleşti. Yatırımlarla öngörülen istihdam ise 2022 haziran ayına göre yüzde 2 artarak 313 kişiye ulaştı. Adana’da ise 180 firmanın bu yılın ocak ayından haziran ayına kadar alınan yatırım teşvik belgesi tutarı 28 milyar 967 milyon lirayı buldu.
Enerji, hizmetler, tarım ve imalat sektöründe yatırım teşvik belgesi alan firmalar, komple yeni yatırım, genişletme ve modernizasyon ile ürün çeşitlendirmelerini artırmak istiyor. Yatırımlarla bin 500’ün üzerinde istihdam sağlanması bekleniyor. Bu arada, Adana’nın Ceyhan ilçesinde de liman ve depolama işletme hizmetlerine yönelik Dapek Liman Hizmetleri AŞ.’nin yıllık 1 milyon TEU kapasiteli 20.8 milyar lira tutarındaki projesi de yatırım teşviki alacak.
Önümüzdeki dönemde yıldızı daha da parlaması beklenen, teşvik alan, ekonomisi ve yatırım ivmesiyle dikkat çeken Mersin, Adana ve Kahramanmaraş kentlerinin sanayi ve ticaret odaları ve OSB başkanları yatırımların homojen şekilde dağılmasının kentlere ve ekonomiye katkılarını değerlendirdi.
Çakır: Yeni ekonomi bölgeleri oluşacak
Yatırım teşvik belgelerinin dağılımının farklı bölgelerde de yoğunlaşmasının, üretimi tüm Türkiye’ye yayma ve yeni ekonomi bölgeleri oluşturma stratejisi için çok önemli bir tercih olduğunu söyleyen Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hakan Sefa Çakır, 2023 Ocak-Haziran döneminde öngörülen sabit yatırım tutarının 14 milyar 464 milyon TL, istihdam sayısının 2 bin 229 kişi olan toplam 142 adet proje için yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini söyledi.
Düzenlenen belge sayısında 2022 yılının ilk yarısına göre yüzde 43, öngörülen sabit yatırım tutarında yüzde 176, istihdamda ise yüzde 4’lük artış kaydedildiğini dile getiren Çakır şunları söyledi: “Yılın ilk yarısında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin 7’si yabancı, 135’i yerli sermayeli firmalara düzenlenmiştir.
2022 yılının aynı dönemi ile karşılaştırıldığında belge sayısına göre hizmetler sektörü dışında tüm sektörlerde artış gözlenirken, sanayi başta olmak üzere enerji sektörü yatırım tutarı bazında payı genişleyen iki sektör konumundadır. 2023 Ocak-Haziran döneminde destek sınıfına göre yatırım teşvik belgelerinin 121’i bölgesel, 21’i ise genel destek sınıfı türündedir.
Yatırım teşvik belgelerine öngörülen toplam 14 milyar 464 milyon TL’lik yatırımın; yüzde 85’i bölgesel, yüzde 15’i genel mahiyetteki yatırımlara aittir.” Çakır ayrıca, Mersin’in teşvikli yatırım proje sayısına göre Türkiye genelinde 16’ncı, sabit yatırım tutarına göre 13’üncü, öngörülen istihdam sayısına göre ise 21’inci sırada yer aldığına dikkat çekerek, bu yeni strateji ile bölgeye gelen yatırım teşviklerinin artacağını ve Akdeniz Bölgesinde Mersin’in, daha çok katma değer yaratan bir il olacağını ön gördüklerini ifade etti.
Tekli: Mersin Tarsus OSB, ekonomiye katkıyı sürdürüyor
Organize Sanayi Bölgeleri’nin bölgede artış gösterdiğini ve yeni yatırım alanlarının açılmasıyla sanayi sektöründeki yükselişte pay sahibi olduklarını söyleyen Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Tekli, Karma OSB olarak toplamda 756 hektar alan üzerindeki 3 bölgede endüstriyel üretimin yapıldığı Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi olarak 4. bölgenin de çalışmalarını tamamlamak üzere olduklarını kaydetti.
Savunma sanayinde etkin rol oynayabilmek adına gerekli çalışmaları yürüttüklerini ve Savunma Havacılık ve Uzay Kümelenmesi SAHA İstanbul Mersin İrtibat Ofisi’ni, Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi içerisinde açtıklarını belirten Tekli, “Bölgemiz içerisinde savunma sanayine üretim yapabilecek kapasitede çok önemli markalarımız var. Bizim üzerimize düşen görev ise onları doğru yönlendirebilmek. SAHA İstanbul’un bu çalışmalara katkısı büyük olacak. Savunma sanayinden hak ettiğimiz payı alabilmek için çalışacağız” şeklinde konuştu.
Kıvanç: Adana’ya olan ilgi umut veriyor
Adana’nın yatırım teşvik belgeleri sayısında yaşadığı artış ve sabit yatırım tutarlarında kaydettiği muazzam büyümenin, bölgenin ekonomik geleceğinin parlak olduğunun en somut göstergelerinden biri olduğunu kaydeden Adana Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Kıvanç ise “Yatırımcıların bu bereketli topraklara olan ilgisi, Adana’nın ekonomik kalkınmasının sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde devam edeceğine dair büyük umut veriyor” dedi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Türkiye genelindeki yatırım teşvik belgeleri sayısında 2023 yılının ocak-haziran döneminde büyük artış kaydedildiğini, toplamda 8 bin 166 yatırım teşvik belgesinin düzenlendiği bu dönemde; 2022 yılının aynı dönemine kıyasla önemli bir yükseliş yaşandığını dile getiren Kıvanç, bu yükselişin en parlak yıldızlarından birinin Adana olduğunu belirtti.
Adana’ya yapılan yatırımların büyüklüğüne odaklandığımızda; Adana’nın gerçek anlamda sıçrama yaşadığına tanık oluyoruz” diyen Zeki Kıvanç, sözlerine şu şekilde devam etti: “2022 yılında 5 milyar 195 milyon lira olarak kaydedilen sabit yatırım tutarı, 2023 yılının aynı döneminde inanılmaz bir ivme kazanarak 28 milyar 967 milyon lira seviyesine yükseldi. Bu sadece ekonomik bir artış değil, aynı zamanda bölgenin büyüme potansiyelinin de en somut kanıtlarından biri olarak öne çıkıyor. Türkiye iller sıralamasına bakıldığında ise sabit yatırım tutarı bakımından alınan belgelerde ilk üçte yer alıyoruz.”
Sütcü: Yatırımcı, yatırım fırsatlarının farkında
Türkiye’de Adana’nın imkânlarına sahip çok fazla alternatifin olmadığını kaydeden Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu Başkan Yardımcısı Bekir Sütcü, Gebze-Kocaeli hattında ve İzmir hattında ekonominin yoğunlaşması ve yer olmaması sebebiyle alternatifsiz olarak bölgenin gelişme ihtimalinin kaçınılmaz olduğunu söyledi.
Adana’nın geçmişten günümüze gelen cazibesinin, son yıllarda kentin yakın gelecekte “sıçrama noktasında” olacağının işaretlerini verdiğini de kaydeden Sütcü, Adana’yı yatırım açısından kaçırılmayacak fırsatlar beklediğini, yatırımcıların da bunun farkında olduğunu bildirdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Adana’nın iller bazında ihracatta 12. sırada, ülke ihracatı içindeki payının ise yüzde 1,1 olduğunu anımsatan Sütcü, “Bu oranı yukarılara taşımak zorundayız.
Çünkü bir sanayici olarak Adana’nın öncelikli ihtiyacının ihracatı artırmak olduğunu düşünüyorum. Kentimizin yıllık 3 milyar doları aşan ihracatının 1.5 milyar dolar gibi yüzde 50’den fazlası bölgemiz sanayicilerine ait olmakla birlikte elbette yeterli değildir. Adana’mızın mevcut potansiyeli ile gelecekte oluşacak fırsatlarla ihracatımızı artırmak tesadüf olmayacaktır” ifadelerini kullandı.
Buluntu: Farklı sektörlerden yatırımcıları bekliyoruz
6. bölge teşvik kapsamında olmasının Kahramanmaraş için büyük bir avantaj olduğunu söyleyen Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu, bu kapsam yatırımcı için fırsatlar sunuyor.
Kahramanmaraş belli sektörlerde öne çıkıyor zaten farklı sektörlerden yatırımcıları da bekliyoruz dedi. Kahramanmaraş’ta 5 tane aktif ve faal organize sanayi bölgesi olduğunu, bir tane de kurulumu tamamlanmakta olan bir tekstil ihtisas organize sanayi bölgesi bulunduğunu anımsatan Buluntu, burada tahsis yapılmayan yer bulunmadığını, yüzde 100 doluluk oranlarına ulaşıldığını ifade ederek, yatırımcıya arsaları teslim edildiğinde hızlı bir şekilde yatırım ivmesinin yükseleceğini bildirdi.
Finansmana erişimin deprem bölgelerinde çok daha ciddi bir sorun olduğunu vurgulayan Buluntu, “Yaşadığımız sıkıntılarla beraber bu çok daha katmerli bir sorun. Bu konuda biraz daha pozitif ayrımcılık talep ediyoruz. Destek sağlanırsa hem yatırımcı hem yeni yatırım yapacak olanlar, hem buradaki mevcut tesislerin çok daha hızlı bir şekilde kapasitelerini artırma imkânı var” dedi.
