Barış ERKAYA
Bir şirketin bilançosunu analiz ederken standart bazı oranları veya kalemleri kullanmak kıyaslama yapmak açısından önemli. Fakat söz konusu olan dönem hemen bir pandemi ertesi ve dahası da enfl asyonun hem Türkiye’de hem de dünyada yükseldiği bir dönemse bu durumda şirketlerin geleceği açısından farklı bazı kriterlerin daha öne çıkabileceğini düşünmek gerekiyor. Örneğin doların TL karşısında değer kazandığı bir dönemde ihracat yapan şirketleri, TL ile maliyetlenenleri, enflasyondaki yükselişten en çok kazanç sağlayanları, TL ile borçlananları vs vs… Bu listeyi onlarcasıyla daha uzatmak mümkün. İlerleyen haftalarda tüm bu kriterlerde öne çıkan şirketleri de birer birer Borsa Analiz sayfasında analiz edeceğiz. Fakat hepsinin ötesinde enfl asyonist ortamda parayı elinde tutabilen şirketler hiç kuşku yok ki çok ciddi bir fırsat kapısına girmiş durumda.
Bilanço analizlerinde aslında yüksek nakit tutmak başka kriterlerle birlikte de değerlendirilmek zorunda. Nakdi atıl şekilde tutan bir şirket olup olmadığı yani verimsiz kullanıp kullanmadığı gibi başka kriterler de önemli. Fakat öyle ya da böyle şirketlerin elindeki nakit oranı, şu dönemde diğer tüm bileşenlerden bağımsız çok ciddi bir güç anlamına geliyor. Şirketin nakit yaratma gücü, enfl asyonist dönemin yaratabileceği fırsatları her an değerlendirebilecek ve yaşanabilecek sert dalgalanmalardan fırsat çıkarabilecek bir potansiyel anlamına da geliyor.
Bu nedenle Borsa İstanbul’da işlem gören şirketleri nakit oranlarına göre sıralamaya tabi tuttuk. Şirketlerin bulundukları sektörlerin farklı özsermaye birikimine ihtiyaç duyması (yani bazı sektörler düşük özsermaye ile çalışma ihtiyacı gerektirirken bazıları çok daha yüksek özsermaye gerektirebilir) nedeniyle daha sağlıklı bir kıyaslama olabilmesi açısından da ellerindeki nakitleri piyasa değerleri ile oranlamayı tercih ettik.
İLK DİKKAT ÇEKENLER
Bu açıdan bakıldığında Borsa İstanbul’un piyasa değerine oranla en yüksek nakit bulunduran şirketi İpek Doğal Enerji çıktı. Piyasa değerinin yüzde 97’si kadar nakdi bulunan İpek Doğal Enerji’yi bir diğer enerji şirketi Ak Enerji yüzde 94’lük oranla izledi. İndeks Bilgisayar piyasa değerinin yüzde 91’i kadar nakde sahipken, yüzde 87’lik oranlarıyla Tek- Art Turizm ve Anadolu Efes sıralamada yukarıda yer alan diğer iki şirket oldu.
Borsa İstanbul’da şu ana kadar bilançosunu açıklamış şirketler arasında elindeki nakdin piyasa değerine oranı yüzde 20’nin üzerinde olan 52 şirket bulunuyor.
NAKİT ORANI YÜKSEK AMA NAKİT YARATMA GÜCÜ?
Öte yandan bu oranın tek başına yeterli olduğunu düşünmek de pek mantıklı değil. Şirket nakit yaratma ya da nakdi tutma gücünü sürdürebiliyor mu? Bu da bakılması gereken bir diğer konu gibi görünüyor. Örneğin İpek Doğal Enerji her ne kadar en yüksek nakit oranına sahip şirket olarak zirvede yer alsa da elindeki nakit miktarının 2021 yılsonu bilançosunda göre yüzde 42 azaldığı gözden kaçmıyor. Buna karşılık mesela Bursa Çimento geçen yıla göre yüzde 141’lik, Sanko Pazarlama yüzde 122’lik, Alcatel Lucent yüzde 93’lük, Coca Cola İçecek yüzde 89’luk, Derimod ise yüzde 83’lük nakit artışıyla dikkat çeken şirketler.
NAKİT GÜCÜYLE ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER
Sektörel bazda bakıldığında ise metal ana sanayii sektöründe faaliyet gösteren 6 şirket, en yüksek nakit oranına sahip şirketler sıralamasında öne çıkıyor. 5 perakende ticaret şirketinin sıralamada olması ise çok şaşırtıcı değil. Ulaştırma, petrol, içecek, enerji, dayanıklı tüketim nakit gücü yüksek şirketler listesinde öne çıkan diğer sektörler. Bu arada bir dipnot olarak zaten yapısı itibariyle nakitle çalışmak zorunda olan gayrimenkul yatırım ortaklıkları, bankalar, sigorta şirketleri, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları, yatırım ortaklıkları, aracı kurumlar gibi finansal kurumlar değerlendirmenin dışında tutuldu. Fakat tüm bu kurumlar da dahil edilerek şu ana kadar bilançosunu açıklayan 428 Borsa İstanbul şirketinin tamamını değerlendirmeye aldığımda borsa şirketlerinin nakit değerleri 1 trilyon 693 milyar TL’ye ulaşmış durumda.
