Aralarında ABD’deki Washington Üniversitesi’nden araştırmacıların da bulunduğu ekip, yeni cihazın gelecekte Ay’a inecek astronotların karşılaşacağı önemli bir sorunu çözme potansiyeli taşıdığına inanıyor.
Kısa süre önce Acta Astronautica adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmada, spreyin uzay giysilerine en düşük seviyede zarar vererek vakumlu bir ortamda yapay Ay tozunun yüzde 98’inden fazlasını temizleyebildiği tespit edildi.
Bilim insanları bu yeni yöntemin, değdiği her şeye yapıştığını söyledikleri Ay tozunu temizlemede önceden üzerinde çalışılan tüm tekniklerden daha iyi performans gösterdiğini söylüyor.
Tozları temizlemek çok zor
Araştırmacılar bir örnek vererek 1960’lar ve 1970’lerdeki Apollo astronotlarının uzay giysilerindeki tozu temizlemek için fırça kullandığını ve bunun pek işe yaramadığını belirtiyor.
Bilim insanları tozun uzay elbiselerinin içine de girip mühürlerini tahrip ederek bazı giysileri kullanılamaz hale getirdiğini söylüyor.
“Ay tozu başa çıkılması çok zor bir madde”
Çalışmanın baş yazarı Ian Wells yaptığı açıklamada, “Ay tozu elektrostatik yüklü, aşındırıcı ve her yere bulaştığından başa çıkılması çok zor bir madde. Hiçbir şey olmasa bile her şeyi kaplayan ince bir toz tabakasıyla karşı karşıya kalıyorsunuz” dedi.
NASA, Artemis göreviyle 2025’te Ay’a ilk kadını ve ilk beyaz olmayan insanı indirmeyi hedefliyor.
Uzay ajansı başka gezegen keşifleri için Ay yüzeyine bir üs kurmayı da umuyor ki bu da Ay tozu sorununa bir çözüm bulunmasını gerektiriyor.
“Kızgın bir tavaya dökülen soğuk suyun boncuklaşarak hareket etmesi gibi”
Yeni çalışmada bilim insanları, çok soğuk sıvı nitrojenin tozla kaplı daha sıcak bir malzemeye püskürtüldüğünde, toz parçacıklarının nitrojen buharı üzerinde boncuklanarak akıp gittiğini gösterdi.
Bilim insanları bu etkiyi, kızgın bir tavaya dökülen soğuk suyun boncuklanıp hareket etmesine benzetiyor.
Araştırmacılar yeni yöntemi, sıvı nitrojeni hem normal atmosferik koşullar altında hem de uzaya daha çok benzeyen bir vakumda kullanarak test etti.
Spreyin vakum atmosferinde daha iyi performans gösterdiğini bulan araştırmacılar, sıvı nitrojenin uzay giysisinde kullanılan malzemelere diğer temizleme yöntemlerine göre çok daha az zarar verdiğini de keşfetti.
Bilim insanları halihazırda yapay Ay tozu parçacıklarıyla sıvı nitrojen arasındaki karmaşık etkileşimleri daha iyi anlamak için araştırmalar yürütüyor.
