Hilal SARI
ABD’de gerçekleşen ara seçimlerde Cumhuriyetçi partinin Kongre’nin sadece bir kanadında bile kontrole geçirmesi durumunda, bunun ABD hükümetinin tüm ekonomi politikaları ve tüm varlık sınıfları üzerinde etkileri olacak. Aralarında Morgan Stanley, ING Bank, Rabobank’ın da bulunduğu finans kuruluşlarının ve ekonomistlerin genel görüşü Demokratların Temsilciler Meclisi’nde veya Senato’da kontrolü yitirmesi durumunda, dolarda yeni düşüşler geleceği, riskli varlıklarda yeni bir yükseliş görüleceği ve Başkan Joe Biden’ın vergi atışı planlarının suya düşeceği. ING Bank’a göre en olası sonuç Cumhuriyetçilerin Kongre’nin iki kanadında da kontrolü ele geçireceği ve Beyaz Saray ile Kongre’nin tam bir zıtlık yaşanacak bir sürece girmesi.
Seçim üç farklı şekilde sonuçlanabilir
Mevcut durumda 100 koltuklu Senato’da 50 koltuk Cumhuriyetçilerin, 48 koltuk Demokratların, iki bağımsız koltuk bulunuyor ve eşitliği bozan koltuk Demokratlar lehine ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in. Temsilciler Meclisi’nde ise 220 koltuk Demokratların, 212 koltuk Cumhuriyetçilerin (3 koltuk boş). Son anketler ve piyasaların öngörüleri Cumhuriyetçilerin Temcilciler Meclisi’nde çoğunluğu ele geçireceği görüşünde. Senato seçimi ise özellikle Pennsylvania, Georgia ve Nevada gibi kritik şehirlerin sonucuna göre belirlenecek. Seçimde Temsilciler Meclisi’nin tamamı yani 435 üye için, Senato’nun ise 3’te 1’i yani 35 üyesi için oylama yapılacak. Seçim üç farklı şekilde sonuçlanabilir:
● Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi’ni ele geçirir, Demokrat’lar Senato’yu elde tutmayı başarır (ING Bank’a göre yüzde 40 olasılık)
● Cumhuriyetçiler Kongre’nin iki kanadında da kontrolü ele geçirir. Trump’ın 2024 adaylığı güçlenir. (ING Bank’a göre yüzde 50 olasılık)
● Demokratlar Kongre’nin iki kanadında da kontrolü elde tutar. (ING Bank’a göre yüzde 10 olasılık)
İlk senaryoda Beyaz Saray ve Kongre taban tabana zıt olacağından ING Bank’a göre bu parçalanmışlık makro etkisi büyük bir karar çıkması riskini ortadan kaldırıyor.
Cumhuriyetçilerin özellikle petrol ve doğalgaz sektöründe vergi artışlarına kesinlikle karşı olması nedeniyle, 2023’te artan faiz oranları ve yavaşlayan taleple resesyona girmesinden endişe edilen ABD ekonomisinde, hisse ve kripto gibi riskli varlıklarda yükselişler gelebileceği de öngörülüyor. Kongre’nin Cumhuriyetçiler- Demokratlar arasında paylaşılması durumu da piyasalar tarafından bir politika çıkmazı olarak görülüyor ve bu da yine kurumlar vergisi artışlarının olamayacağı ve hisse gibi riskli varlıklarda yükselişler gelebileceği şeklinde değerlendiriliyor. Aptus Capital Advisors’dan portföy yöneticisi David Wagner’in de ifadeleriyle “Ara seçimler piyasalar için ne anlama geliyor? Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi’ni alırsa vergi artışları suya düşer”. Cumhuriyetçiler süper zenginlere ilave servet getirilmesine de şiddetle karşı çıkıyor.
“Hazine tahvillerini düşürüp, hisseleri yükseltir”
ABD’li banka Morgan Stanley Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi veya Senato’nun kotrolünü ele geçirmesinin Başkan Joe Biden’ın harcama planlarına çomak sokacağı görüşünde ve bu durumun “hazine tahvili getirilerini düşürüp hisseleri yükselteceği” görüşünde.
“Piyasalar bölünmüş bir hükümeti tercih eder”
Varlık yönetim şirketi Steward Partners’ın kıdemli direktörü Eric P. Beiley ise “Piyasalar daha bölünmüş bir hükümeti tercih eder. Eğer Demokratlar Kongre’deki kontrolü kaybetmezse piyasaların düşüşe geçtiğini görebiliriz” değerlendirmesini yapıyor.
“Dolar Cumhuriyetçilerin zaferiyle zayıflar”
Cumhuriyetçilerin sadece Senato’da veya hem Senato’da hem Temsilciler Meclisi’nde kazanması uzmanlara göre ılımlı bir hisse piyasası rallisine, ve Fed’in ekonomik krizle mücadeleye zorlanması durumunda hazine tahvili getirilerinde düşüşe ve dolarda zayıfl ığa neden olması bekleniyor. ING Bank’ın ABD Başkanı Joe Biden’ın resesyon endişelerinin arttığı bir dönemde Cumhuriyetçilerin kontrolündeki bir Kongre’den mali destek çıkarmakta zorlanacağını öngörerek “Bu durumda ekonomiyi teşvik etme görevi Fed’de olacak” diyor. ING analistleri, “2023’ün ikinci yarısından itibaren agresif faiz indirimleri için baz senaryomuz bu” ifadelerini kullanıyor. Rabobank stratejisti Philip Marey ise pazartesi günü yayımladığı bir notta seçim sonuçlarının faizler üzerindeki etkisinin piyasaların enflasyondan mı yoksa durgunluktan mı daha çok korktuğuna bağlı olarak değişecek.
“Dolarda bir tükenmişlik noktasına geliyoruz”
Societe Generale’den kıdemli foreks analisti Kenneth Broux “Asıl soru dolar için bir dönüm noktasına gelinip gelinmediği” diyor ve geçen hafta gerçekleşen Fed toplantısında nihai faiz seviyesinin daha yüksek olacağının işaret edilmesine rağmen dolarda bir tükenmişlik göründüğünü belirtiyor ve ekliyor: “Belki de doların daha fazla yükselemeyeceği bir tükenmişlik noktasına varıyoruz”. Dolarda yaşanan zayıflığın bir nedeni de Çin’in katı Covid politikalarını bırakacağına ilişkin çıkan haberlerdi.
Avustralya merkezli Barrenjoey Baş Makrostratejisti Damien Boey ise Cumhuriyetçilerin olası bir zaferi durumunda Fed’in ayağını sıkılaşma freninden çekmek zorunda kalacağı görüşünde.
Nomura Securities International’dan kıdemli ABD ekonomisti Rob Dent de ise Cumhuriyetçilerin Kongre’yi ele geçirmesi durumunda ABD’de sosyal güvenlik harcamalarının azalacağını, bunun da resesyondan iyileşme sürecinin daha uzun sürmesiyle sonuçlanacağını belirtiliyor: “Bu da hisseler ve tüketici harcamalarıyla şekillenen şirket karlılıkları için olumsuz bir gelişme.”
Altında ABD TÜFE de etkili olacak
OANDA analisti Craig Erlam ara seçimlerin yanı sıra, perşembe günü yayınlanacak ABD enflasyon verisinin de altın fiyatlarına yön vereceği görüşünde. Erlam’a göre ABD TÜFE beklentilerin üzerinde artarsa bu Fed’in sıkılaşmanın hızını yavaşlatacağına yorulabilir – bu da altın fiyatlarını destekleyebilir. Reuters anketine katılan ekonomistler eylülde aylık yüzde 0,4 artan ABD TÜFE’nin ekimde yüzde 0,7 artmasını, yıllık enflasyonun yüzde 8,2’den yüzde 8’e yavaşlayacağını öngörüyor. Para piyasalarında Fed’in aralıkta 50 bps veya 75 bps artırım yapacağına dair derin bir fikir ayrılığı var.
