Hilal SARI
Avrupa Birliği, Rusya’nın Kiev’in çevresinde geri çekildiği Bucha gibi bölgelerde savaş suçları işlediği gerekçsiyle yeni bir dizi yaptırım getirmeyi tartışıyor. Ukrayna Başsavcısı Kiev bölgesinde 410 sivilin cansız bedeninin bulunduğunu söyledi. Kremlin iddiaları reddediyor ve elleri arkadan bağlanıp infaz yöntemiyle öldürülen sivillere ilişkin Ukraynalı yetkililerce paylaşılan görüntülerin ‘fake’ olduğunu savunuyor. Ancak Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da aralarında olduğu birçok AB lideri, bağımsız araştırmaların yapılmasını istiyor ve savaş suçlarına ilişkin elle tutulur deliller olduğunu belirtiyor. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrel ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel de birliğin ‘savaş suçları’ nedeniyle hızlı şekilde yeni yaptırımlar getirmesi gerektirdiğini söyleyen isimler arasında. Estonya ve Polonya da hızla yeni yaptırımlar getirilmesini savunan AB üyeleri.
Macron’dan Rus petrol ve kömürüne ambargo önerisi
Almanya, İtalya ve Avusturya gibi bazı üyeler Rusya’nın enerji sektörüne yönelik yaptırımlara karşı çıksa da, savaş suçları konusu işleri değiştirebilir. Macron Rus petrol ve kömürüne yönelik yaptırımlarla devam edilmesini önerdi. Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck de “sıradaki adımın Rusya’ya petroldeki bağımlılığı azaltmak olduğunu” söyledi. Almanya Maliye Bakanı Christia Lindner ise birliğin yeni yaptırımlarda anlaşması gerektiğini (oybirliği gerekiyor) , ancak doğalgaz, petrol ve kömürün ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Rusya’nın günde 8 milyon varil petrol ve petrol ürünleri ihracatının 4,5 milyon varili Avrupa rafinerilerine gidiyor. Kömürde de Rusya AB’nin en büyük tedarikçisi. 2021’de AB’nin ithal ettiği toplam kömürün yüzde 70’i – 36 milyon tonu – Rusya’dan gelmişti.
“Yaptırımlar dizelde de kriz tetikleyebilir”
Londra merkezli petrol veri şirketi OilX’ten kıdemli analist Neil Crosby, Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarının dizelde de bir kriz tetikleyebileceği uyarısını yapıyor. Günlük yaklaşık 30 milyon varil olan küresel dizel talebinin 2 milyon varili Rusya’dan. Crosby “Rusya’nın günlük dizel ihracatının 1 milyon varil azalması, küresel dizel tedariki için büyük bir kayıp” diyor ve ihracattaki düşüşten en fazla Avrupa’daki rafineriler etkileneceğini belirtiyor. Çünkü Rus petrolünü taşıyan Druzhba boru hattı özellikle Orta ve Doğu Avrupa’daki rafinerileri doğrudan besliyor. Buradan gelen ham petrolün – günlük 800 bin varil – kesilmesi durumunda bu rafineriler için aynı miktarda alternatif bulmak oldukça zor. Bu da Crosby’ye göre “Doğrudan dizel üretimini etkiler.”
Enel: Elektrik için gaz yakmak aptalca
İtalyan enerji devi Enel’in CEO’su Francesco Starace, AB’nin rus gazına bu kadar bağımlı hale gelmesi konusunda birliğin enerji politikalarını suçladı ve bu bağımlılık konusunda yıllar önce daha agresif adımlar atılmış olması gerektiğini söyledi. Birliğe hızla enerji kaynaklarını değiştirmesi ve Rusya ile yolları ayırmaları çağrısı yapan Starace “regazifikasyon tesisleri inşa edilmesi, LNG işlenmesi için yüzer tesislerin kiralanması” gerektiğini söylüyor. “Elektrik için doğalgaz yakmak tamamen aptalca… hem ekonomik hem de çevresel anlamda. Doğalgaz yeri doldurulamayacak noktalarda kullanılmalı” diyen Starace, yenilenebilirde de hızlanılması gerektiğini söyledi.
Ruble ile ödeme listesi genişleyecek
Rusya da Batı’nın yaptırımlarına enerji ve hububat ihracatçısı konumunu kullanarak misillemelerine devam etmeyi planlıyor. Rusya doğal gazın ardından başka ürünlerde de rubleyle ödeme sistemine geçmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz hafta Duma’da ‘hasım ülkelere’ petrol, tahıl ve gübre dahil bazı ürünlerin ruble ile ihraç edilmesi önerilmişti.
