Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırıları sürerken Fransa, Macaristan, Sırbistan ve Slovenya Nisan ayında yapılacak seçimlere hazırlanıyor. Putin’in Ukrayna gerilimini bu kadar büyük ölçekte bir saldırıya çevirmesi, Avrupalıların İkinci Dünya Savaşı sonrası ilk kez savaş tehlikesini tekrardan ve yakından hissetmelerine neden oldu. Savaşın Ukrayna’da yarattığı yıkımın ve Avrupa ekonomisine yansımalarının, sandık başına gidecek seçmenlerin tercihlerini nasıl etkileyeceğini ise hep birlikte göreceğiz.
CEM COŞKUN/BERLİN
Ukrayna’daki savaş tüm çirkinliğiyle dünyanın üstüne karabasan gibi çökerken, siyasi arenada da kartların yeniden dağıtılmasını ve mevcut politikaların sorgulanmasını beraberinde getirdi.
Avrupa’da politikacılar Covid sonrası döneme hazırlanırken hiç beklemedikleri bir savaşla karşı karşıya geldiler. Ekonomik sorunların üstüne bir de güvenlik sorunu eklendi. Hükümetlerin politikalarında ciddi değişikliklere gittikleri gözlendi.
Ya halklar? Salgın korkusunu yeni yeni atlatmaya başlamışken, önce hayat pahalılığıyla yüz yüze geldiler; derken yanı başlarında başlayan savaşın korkunçluğuyla.
Şimdi Avrupa’da dört ülke Nisan ayında sandık başına gidiyor. Savaşın gölgesinde yapılacak seçimlerden ne sonuç çıkacağı bilinmez ama öncesinde tarih sırasıyla son durumlara bakalım.
Macaristan’da muhalefet Orban’a karşı ortak aday çıkardı
Macaristan’da seçim 3 Nisan Pazar günü yapılacak. Ülkeyi 12 yıldır yöneten Viktor Orban ile altı muhalefet partisinin bir araya gelerek oluşturduğu “United for Hungary” ittifakının adayı Peter Marki-Zay iktidar olmak için yarışacak.
Savaş öncesine kadar muhalefet, seçim kampanyasını yolsuzluk ve öğretmen maaşları gibi ekonomik unsurlar üzerinden yürütürken, savaşın başlamasıyla Orban’ın Putin’le yıllardır devam eden yakın ilişkisini ön plana çıkardı.
Muhalif lider Marki-Zay 3 Nisan’da seçmenin önünde şu iki tercihin olduğunu vurguluyor: “Bir tarafta Orban ve Putin, diğer tarafta Batı ve Avrupa. Tarihin karanlık tarafıyla iyi tarafı arasında bir seçim.”
Buna karşılık Orban “savaş zamanında kendisinin Macar halkı için barış ve istikrarın garantörü olacağı” söylemiyle 12 yıllık iktidarını devam ettirmeye çalışıyor.
Politico Research’ün 28 Şubat’ta açıkladığı son anket sonuçlarına göre Orban’ın oyları yüzde 49 iken, Marki-Zay’ın oyu yüzde 45 seviyelerindeydi. Söylem değişikliklerinin seçime etkisi merakla bekleniyor.
Sırbistan’da genel ve yerel seçimler birleştirildi
Sırbistan’da 3 Nisan Pazar günü genel (parlamento ve cumhurbaşkanı) ve yerel seçimler birlikte yapılacak. 2017’de cumhurbaşkanı seçilen Aleksandar Vucic, normalde 2024’de yapılması gereken parlamento seçimini cumhurbaşkanlığı seçimiyle birleştirmek için erken seçim kararı aldı.
Analistler erken seçim kararını, rakip partilerin Ocak ayında yapılan anayasa değişikliği referandumunu boykot etmesinin ardından, Vucic’in meşruiyetini kanıtlamak için attığı stratejik bir adım olarak yorumluyorlar.
Sırbistan’da yapılacak seçimlerde iktidardaki Sırbistan Sosyalist Partisi (SPS) ve Sırp İlerleme Partisi’nin (SNS) mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i destekleyeceği belirtildi. Vucic ve kendisini destekleyen partiler anketlerde açık ara öndeler.
Fransa’da Macron önde
Fransa’da cumhurbaşkanlığı seçimi iki turlu gerçekleşiyor. 10 Nisan’daki ilk turda adaylardan herhangi birinin yüzde 50 oya ulaşması beklenmiyor. Büyük olasılıkla yeni cumhurbaşkanı, ilk seçimde en yüksek oyu alan iki adayın yarıştığı 24 Nisan’daki seçimde belli olacak.
Politico Research’ün yaptığı anketlerde mevcut cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un rakipleriyle arasındaki farkı açtığı gözlemleniyor. Rusya’nın Ukrayna’ya askeri operasyonu başlattığı 24 Şubat tarihinde seçmen desteği yüzde 25 olan Macron’un oyları, 15 Mart itibarıyla yüzde 30’a ulaşmış durumda.
Aynı dönemde aşırı sağcı aday Eric Zemmour’un oylarının ise yüzde 15’denyüzde 12’ye gerilediği göze çarpıyor.
Anketlerde Macron’u bir diğer aşırı sağcı aday Marine Le Pen yüzde 18’lik oy oranıyla takip ediyor. Bu ikilinin ikinci tura kalması durumunda ise Macron’un seçimden zaferle ayrılması bekleniyor.
Slovenya’da Janez Jansa’nın tahtı sallantıda
Slovenya’da halk 24 Nisan’da parlamento seçimi için sandık başına gidiyor. Macaristan Başbakanı Orban’a yakınlığı ve Donald Trump’a hayranlığıyla bilinen mevcut başbakan Janez Jansa, basın özgürlüğünü kısıtlayıcı politikaları ve yargıya müdahaleleri nedeniyle eleştiri oklarının hedefinde.
10’dan fazla partinin seçim yarışına gireceği ülkede popülist lider Jansa’nın en büyük rakibi “Özgürlük Hareketi” partisinin başkanı Robert Golob olacak. Özgürlük Hareketi son üç ayda seçmen desteğini yüzde 3’den yüzde 23’e yükselterek, Jansa’nın partisi SDS’yi yakaladı.
Seçimden de benzer sonuçlar çıktığı takdirde iktidarı seçim sonrası yapılacak koalisyon görüşmeleri belirleyecek.
