Baharın müjdecisi olarak nitelendirilen Hıdırellez, Orta Asya, Ortadoğu ile Anadolu gibi birçok coğrafyada kutlanan bir bayramdır. Hızır ile İlyas peygamberlerin buluşma günü olarak kabul edilen Hıdırellez Bayramı ritüel ve gelenekleri merak ediliyor. Peki, Hıdırellezde nasıl dilek dilenir?
Hıdırellez günü her yıl 5 – 6 Mayıs tarihlerine denk gelen günlerde kutlanıyor. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez, Türkiye’nin dışında Orta Asya, Ortadoğu, Balkanlar gibi birçok coğrafyada bayram olarak kutlanmaktadır. Hıdırellez heyecanı devam ederken “Hıdırellezde neler yapılır, ritüelleri neler?” soruları yanıtını arıyor. İşte, Hıdırellez ritüel ve gelenekleri…
HIDIRELLEZ NE ZAMAN, HANGİ ÜLKELERDE KUTLANIR?
Her sene 5-6 Mayıs’ta kutlanan Hıdırellez asırlardır Türkiye’nin yanı sıra Balkanlar ile Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde geleneksel bir bayram olarak kutlanıyor.
Bu özel günde sağlık, bolluk, bereket, şans getirileceğine inanılan ve yöreden yöreye değişen farklı ritüelleri hala görmek mümkün. Geçmişten bugüne uzanan bu geleneklerin kimisi şehirleşmenin etkisiyle unutulmaya yüz tutarken bazıları ise hala yaşatılmaya çalışılıyor.
HIDIRELLEZ NE DEMEKTİR?
Hıdırellez veya Hıdrellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak anılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilir ve kutlanır.
HIDIRELLEZ RİTÜEL VE GELENEKLERİ
Hıdırellez denince akıllara ilk olarak her tür hastalık ve kötülükten korunmak için yakılan ateşin üzerinden üç kez atlanması ve dileklerin kağıda yazılarak gül ağacının altına gömülmesi ya da asılması geliyor.
Üzerine çeşitli dilek, niyet yazılan kağıtlar açık olarak ve yavaşça bir akarsuya bırakılıyor. Otlarda biriken çiğ damlalarından yoğurt yapılıyor ve hamur mayalanıyor.
O gün yapılan bir başka ritüele göre deniz ya da dere kenarından dilek tutularak toplanan 41 taş 1 yıl boyunca saklanıyor bir sonraki Hıdırellez’de bu taşlar suya atılıp, yenisi toplanıyor.
Bekar kızlardan alınan yüzük, kolye ve boncuk gibi eşyalar içerisi su dolu çömleğin içerisine konup, çömleğin ağzına yeşillik bırakılarak üzeri kırmızı bir yemeni ile örtülüp kilitlenerek gül ağacının dibine bırakılıyor. Ertesi gün çömlek başına toplanan kızlardan birinin üzerinden kilit açılarak maniler eşliğinde çömlekteki eşyalar çıkarılıyor.
Verim vermeyen ağacın yanına balta ile gidilerek ürün vermesi yoksa kesileceği söyleniyor.
Deniz kenarından kırık dalgalardan bir kaba doldurulan deniz suyu da bolluk ve bereket için evin içerisine serpiliyor.
Bereket getireceği düşünülerek keselere konan bakliyat, gül ağacına asılarak 1 gece bekletiliyor, bu malzemeler 1 yıl boyunca yemeklere az az konarak tüketiliyor. Kurulan salıncakta oturan genç kızı bu kişiyle evlenmek isteyen delikanlı sallıyor.
HIDIRELLEZ DİLEĞİ NE ZAMAN YAZILIR?
5 mayıs akşam ezanı ile gül dallarına paralar asılır. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 Mayıs sabah erkenden geri toplanır. Yine Hıdırıllez akşamı evdeki her kişi için yedi fasulye ya da yedi nohut ekilir, gelebilecek kötülüklerin bunlara gelmesi dilenir.
