Antarktika’da araştırmalar yapan İngiliz bilim kuruluşu British Antarctic Survey’den (BAS) yapılan açıklamaya göre, son birkaç yıl içinde buz sahanlığı boyunca doğal gelişen ve genişleyen çatlak, buz dağının kopup ayrılmasına yol açtı.
Londra büyüklüğündeki buz dağının kopuşu, Chasm-1 olarak adlandırılan çatlağın buz sahanlığı boyunca tamamen genişlemesi sonucu yaşandı.
BAS Direktörü Prof. Dr. Dame Jane Francis, yaptığı açıklamada, buz dağının kopmasını, Brunt Buz Sahanlığı’nın doğal hareketlerinin bir parçası olarak nitelendirdi.
Francis, “Bu durumun iklim kriziyle bir ilgisi yok. Buz bilimcilerimiz ve operasyon ekibimiz bunun yaşanmasını bekliyordu. Buz sahanlığının ölçümleri günde birkaç kez, tüm istasyonu çevreleyen yüksek haysiyetli GPS sistemleri ile gerçekleştiriliyordu. Bu ölçümlerle, buz sahanlığındaki bozulmaları ve hareketleri görürken aynı zamanda ESA, NASA ve Alman uydusu TerraSAR-X’ten aldığımız fotoğraflarla da karşılaştırma yapıyorduk.” diye konuştu.
Son kopuşun etkileri henüz belirsiz
Brunt Buz Sahanlığı üzerindeki BAS Halley Araştırma İstasyonu’nda çalışan ve kıta sahanlığının hareketlerini gözlemleyen buz bilimciler, araştırma merkezinin yaşanan son olaydan etkilenmediğini aktardı. Öte yandan Brunt Buz Sahanlığı’nın yapısının karmaşıklığı nedeniyle son kopuşun etkilerinin henüz belirsiz olduğu ifade edildi. Chasm-1’deki çatlak 2016’da genişlemeye başladığında BAS’ın tedbir amacıyla Halley Araştırma Merkezi’ni, çatlaktan 23 kilometre uzağa taşıdığı hatırlatıldı.
2017’den bu yana BAS çalışanları yalnızca Antarktika’da yaz mevsiminde yer alan kasım-mart aylarında bölgeye sevk ediliyor. Halihazırda enerji tedarikini muhafaza etmek ve tesisin kış boyunca bilimsel operasyonlarını sürdürebilmesini sağlamak amacıyla merkezde 21 personel aktif görev yapıyor.
2012’de uydu gözlemleri sonucu Chasm-1 çatlağındaki ilk sinyaller fark edilmişti. Chasm-1, 2015 yılına kadar büyümesine devam etmiş ve Aralık 2022’ye gelindiğinde buz sahanlığının tamamı boyunca genişlemişti.
