Çocuk ve Ergen Klinik Psikoloğu Ayşegül Nezor, zeki ama tembel çocuğa nasıl davranılması gerektiğini açıklıyor.
İyi bir rol model olun
Çocuklarınız için iyi bir rol model olun çünkü çocuğunuz her zaman sizi izlemektedir. Bu nedenle iyi ya da kötü eylemlerinizi taklit edecektir. Planlı olmayı da, sorumluluk sahibi olmayı da sizlerden öğrenecektir. Ev işlerini verimli ve bağımsız bir şekilde yapan, ödevini zamanında bitiren, derslerine çalışan vb. sorumlu bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız, olumlu bir ebeveyn örneğini onlara göstermeniz gerekebilir. Mesela anne baba olarak hala öğrenme yolculuğunuzun devam ettiğini, kendinizi geliştirmek için hala çaba sarf ettiğinizi çocuklarınız görüyor mu? Sorumluluklarınızı yaparken bunu kendinizi motive edici bir şekilde mi yoksa sıkılarak ya da bunalarak mı yapıyorsunuz? Çocuklarınız sizleri de kitap okurken görüyor mu?
Çocuklarınız için işleri daha kolay hale getirmeye çalışmayın
Çocuğunuzun taleplerini ve isteklerini onun yerine yaptığınızda çocuğun o sorumluluğa ait değer algısında zedelenme olacaktır. O sebeple bırakın çocuğunuz bir şeylere değer vermenin önemini kendi öğrensin. Tabii tamamladıkları görevler için onları motive edecek küçük ödüller vermek de gerekebilir. Bir ödül vermek, en sevdiği filmi izlemeyi veya eve arkadaş çağırmayı veya bir dondurma satın almak gibi küçük şeyleri içerebilir.
Endişe yerine inanç aşılayın
“Sorumluluklarını yerine getireceğine inanıyorum” – ebeveynlerin çocuklarına söylemesi gereken en cesaret verici cümlelerden biridir. Çocuğunuza güvendiğinizi ve inandığınızı sık sık göstermek onları her zaman motive edecektir. Herhangi bir alanda performans sergilerken teşvik edebilir ve onları izlerken bile ne kadar keyif aldığınız hakkında konuşabilirsiniz.
Çocuğunuzu neyin motive ettiğini öğrenin
Çocuklarınızın en çok neyi yapmayı sevdiği, neye tutkulu olduğunu keşfetmeleri için teşvik edin. Çocuğunuzu iyi tanımalı ve öğrenme yollarını, ilgi duydukları alanları, keyifli ve verimli oldukları saatleri bilmeniz çocuğunuzun tutkusuna giden yolculuğunda motivasyonunu desteklemeniz için işinize yarayabilir.
Çocuğumu ne motive ediyor?
Gerçekten ne istiyor?
İlgi alanlarını keşfetmesine yardımcı olacak hangi soruları sorabilirim?
Amaçları ve hırsları neler?
Yukarıdaki soruların cevaplarını bulmak için onunla konuşun ve sonra dinleyin. Katılmıyor olsanız bile cevaplarına saygı gösterin.
Çocuğunuzun doğru şeyi yapmak istemesini sağlayın
İki kapı hayal edelim. Bir numaralı kapı, çocuklarının hayatta doğru olanı yapmalarını isteyen ebeveynler için: yataktan kalkmak, okula gitmek, işlerini bitirmek, başarılı olmak vb. İki numaralı kapı ise, çocuklarının bu şeyleri yapmak için kendi kendilerini motive etmelerini isteyen ebeveynler içindir. Hangi kapıdan girerdiniz? Bir numaralı kapıysa, bu hedefe ulaşmanın yolu itme, cezalandırma, yalvarma, dırdır etme, rüşvet verme ve ‘sadece’ ödüllendirmeyi kapsar. İki numaralı kapıya karar verirseniz, farklı türde sorular sorarak bu hedefe ulaşırsınız. “Ödevini yaptın mı?” yerine “Ödevini neden dün değil de bugün yapmaya karar verdin, merak ettim?” diyebilirsiniz. Dün geometri yapmayı istemediğini fark ettim ama bugün tarih ödevini yapıyorsun. Farkı ne?” Araştırmacı olup, çocuğunuzun kendi motivasyonlarını ve motivasyonlarına bağlı kalma noktalarını keşfetmesine yardımcı olun.
Çalışmayı eğlenceli hale getirin
Özellikle oyun çağı çocuklarında ders çalışmayı aktivite haline getirebilirsiniz. Renkli ve süslü kalemler, ilgi çekici eğitim materyalleri kullanabilirsiniz. Çocuğunuz sorumluluklarını keyif alarak yaptığında, bilgiler daha kalıcı hale gelir ve aynı zamanda sorumluluklarını verimli ve doğru bir şekilde yapar.
Çabalarını takdir edin
Çocuğunuzun performans sonucunu değil, çabalarını takdir etmeye çalışın. Çocuğunuz hangi görevleri üstlenirse üstlensin gerçek çabasını ortaya koyduğu sürece yüksek not almak önemli değildir. Her zaman küçük zaferlerini takdir edin.
Çocuğun ders çalışacağı ortamı düzenleyin
Eğer çocuğunuzun görsel veya işitsel uyaranlarda (görsel materyaller, gürültü, tv sesi vb) dikkati kolayca dağılıyorsa ortamı düzenlemeniz gerekebilir. Çalışma ortamında dikkat dağıtmaya sebep olacak poster, yazı, resim, TV, bilgisayar, telefon gibi uyarıcıları ortadan kaldırmanız yararlı olabilir.
Gerektiğinde profesyonel destek isteyin
Farklı yaklaşımlar denediyseniz ve çocuğunuzun motivasyonunda çok fazla ilerleme görmediyseniz, ekstra yardım almak iyi bir fikir olabilir. Her çocuk benzersizdir, bu yüzden çocuğunuzun öğrenme ve kişisel gelişim yolculuğunu beslerken stratejinizi en çok ihtiyaç duydukları şey etrafında şekillendirmeyi unutmayın.
