Necmi ÇELİK DÜNYA
İngiltere merkezli dünyanın önde gelen yönetici araştırma ve liderlik danışmanlığı firmalarından Transearch International, yeni faaliyete geçen Türkiye ofisi ile bu coğrafyadaki varlığını güçlendirmeyi hedefliyor. Transearch Türkiye Yönetici Ortağı Murat Öztürk, “Türkiye ofisimiz, Güney Avrupa Bölgesi’nin ayrılmaz bir parçası olmanın yanı sıra, aynı zamanda Dubai’deki köklü Orta Doğu ofisimizle yakın iş birliği içinde olacak. İstanbul’daki ofisimizi, özellikle sınır ötesi yönetici seçimi ve yerleştirme projeleri için kritik bir iş merkezi olarak konumlandırıyoruz” dedi.
İşin özü nedir beyin avcılığında?
Yaptığımız iş çok meşakkatli bir iş. Asla tek başına yapılabilecek bir iş değil. Arkasında ciddi bir araştırma emeği var. Zorlukları olduğu kadar heyecanı yüksek ve gelen başarıyla birlikte çok keyifli bir meslek. Beni bu işte asıl etkileyen şey adrenalin oldu. Müthiş heyecanlı bir iş. Aslında liderlerin kariyerine yön veriyorsunuz. 15 yıldır da bu işi yapıyorum. Genç olmanın da bir avantaj olduğunu düşünüyorum çünkü dünya geneline baktığımızda liderlik koltuklarının yaşı 30’lara kadar düştü. Özellikle yeni nesli anlamada ve değerlendirmede genç yönetim danışmanlığının çok daha avantajlı olacağını düşünüyorum. Liderlik artık kılık değiştirdi.
Artık bir aday seçerken veya bir iş görüşmesi yaparken hangi sorular gündem dışına çıktı ve o soruların yerine neler geldi?
Aslında sorular arasında ciddi farklar var ama soru sorma tarzları arasında da farklar var. Klasik sorular “Hobileriniz, boş zamanda neler yaparsınız ya da sizi ne için işe alalım, nerde oturuyorsunuz vb. tarzında sorular demode demek ne kadar doğru olur bilmiyorum ama artık tercih edilmiyor. Soru sorma tarzı da çok önemli ve bu da çok değişti. Tepe yönetici rollerinde klasik bir mülakat yapmanın dışında sohbet havasında bir görüşme ön plana çıkıyor. Bu soru sorma tarzı da aslında samimiyet kurabilmek ve alınması gereken cevapları o sohbetin satır aralarından çekebilmeye dayalı. Bu durum sorulan soruların tarzını değiştiriyor ve yani çok kritik bir şey. Liderlik tarzı ve davranışı görebilmek çok önemli. Dolayısıyla yapılan sohbette satır aralarında bunları anlamaya çalışıyoruz, görüşmeleri buna göre yönlendiriyoruz.Bu durum sadece üst düzey değil genelde de değişti. Artık gerçekleri bulmak, onları ortaya çıkartmak var. Bunu da samimiyet kurarak sohbet içerisinde anlamak söz konusu.
Üst düzey görevler için aday ararken kriterler ne oranda değişti?
Liderliği sorgularken kriterlerden bir tanesi kanıtlanmış başarı hikâyeleridir. Başarı hikayesi olması liderlik pozisyonları için önemli bir unsur. Kişinin kendine ait bir başarı hikayesi olması gerekiyor. Bazı durumlarda öyle manipüle etme durumları oluyor ki insanlar yapmadığı şeyleri de yapmış olarak gösterebiliyor. İşte o noktada iyi bir yönetici araştırma danışmanının olması lazım. Mesela finans sektöründe CFO rollerinde analitik beceri ve bütün resmi görüp aksiyon alabilmek çok önemli. Ancak finans sektörü de dahil olmak üzere bir çok sektörde sıra dışı liderlik becerileri beklediğimiz için finans liderinde analitik becerisiyle birlikte empati yapabilmesini ve başarılı yeni lider adayları geliştirebilmesini de görmek istiyoruz. Genel müdür rollerinde şirketin başarısı, büyümesi, performans göstergelerinin yıllar içerisindeki gelişimini sorgulamamız da genel müdür adayını mülakat ederken çok önemli. Ondan da öte bir genel müdür nasıl networkler ve işbirlikleri kurabilmiş, yeri gelmiş rakiplerini bile o işin içine dahil edip onlarla iş birlikleri yapabilmiş mi bunları da görmek istiyoruz.
Bu dediğiniz kural dışı bir yetenek değil mi?
Kural dışı bir yetenek ama günümüzün bir gerçeği… Bazen öyle işler geliyor ki yeri geldiği zaman o işleri paylaşabilmek, benchmark yaratabilmek gerekiyor. Liderler başarıyı ne kadar sürdürülebilir kılacak? Anlık dönemsel başarılar hiçbir zaman önemli değil. Zaten o başarıyı yakalamak da zor değil. O ara pazar büyüyordur siz de hasbelkader şirketinizi büyütmüşsünüzdür. Ama bu ne kadar devamlı olabilecek? O lider pazar küçülürken ne yapmış ya da neler yapabilecek bu kriterler önemli. Durumsal liderlik geride kaldı. Başarıyı sağlıyor evet ama bunu sürdürülebilir kılabilmek ve bir ekosistem yaratmak şimdi şirketlerin birinci önceliği.
Sizin bir göreviniz de henüz görünmemiş yıldızları yakalamak, gün yüzüne çıkarmak olmalı, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Bizim başarı kriterlerimizden bir tanesi de bu. Sosyal olmak networkü olan biri olmak her zaman iyi bir şey ama bir de bizim geri kalmış dediğimiz yıldızlar var. Bunları çıkarabilmek bizim için çok değerli. Baktığımız zaman herkesin kendi için yürüttüğü bir marketing çalışması var. Çok başarılı olup da kendi marketinginde eksik kalmış profiller pazarda hiç azımsanmayacak kadar fazla. Geride kalmış, marketing konularında eksikliği olan, kendi ismini duyurmakta zorlanan kişiler var ki bu marketingi yapabilmek de aslında baktığınızda çok önemli bir liderlik özelliğidir. Bu kişileri çıkartmak için de gerçekleri bulma, gerçekten o işi o şirkette o işi kim yaptı kısımlarını anlayabilme, pazarı takip edebilme ve başarının sahibini çekip alabilmekte bizim için çok önemli.
Pazara girmeden önce Türkiye pazarıyla ilgili gözünüze çarpan faktörler neler oldu?
2023 yılı için bir takım verilerimiz var. Bu veriler şunu gösteriyor ki tepe yöneticilerinin iş değiştirme isteği ve motivasyonu artan bir trend durumunda. Dolayısıyla hem yurt dışına gitme anlamında hem Türkiye içerisinde belli nedenlerle yer değiştirme anlamında bir süreç gözlemliyoruz. Yer değişikliği istemlerinden bir tanesi de çok üzülerek söylüyorum maddiyat. İçinde bulunduğumuz enflasyonist ortamla birlikte maddiyat bir parça ön plana çıktı. Aynı şekilde yöneticilerin hibrit ve mobilite motivasyonu ile iş değiştirme arzusu içinde olduklarını da gördük. Artık yöneticilerin iş seçimlerinde hibrit çalışma ortamının varlığı önemli şartlardan biri haline geldi.
Kadın yönetici adayları eşit şansa sahip mi?
Bu da aslında olması gereken çeşitlilik kapsayıcılılık dışında çok çok önemli bir şey. Biz de projelerimizde mutlaka kısa liste finalist olarak sunduğumuz yöneticilerin eşit ve dengeli olması için yarı yarıya kadın olması konusunda çok büyük çaba sarf ediyoruz. Bunu da destekliyoruz, bunun faydalarını da yönetim kurullarına anlatıyoruz. Güzel haber ki birçok yönetim kurulu ve icra kurulu üyesi dediğimiz tepe yönetici rollerinde kadınları son beş yıldır çok daha fazla görüyoruz, bu hem bizi mutlu ediyor hem de müşterilerimizin başarıları anlamında çok iyi katkıları olduğu yönünde geribildirimleri çok alıyoruz. Kadın liderliğini yönetim kurulu seviyesinde çok daha yukarıya taşımak adına çabalarımız her zaman devam edecek.
“Liderlik artık kılık değiştirdi”
Yaptığımız iş çok meşakkatli ve tek başına yapılabilecek bir iş değil. Arkasında ciddi bir araştırma emeği var. Zorlukları olduğu kadar heyecanlı ve gelen başarıyla birlikte keyifli bir meslek. Liderlerin kariyerine yön veriyorsunuz. 15 yıldır bu işi yapıyorum. Genç olmanın da avantaj olduğunu düşünüyorum. Dünya geneline baktığımızda liderlik yaşı 30’lara kadar düştü. Yeni nesli değerlendirmede genç yönetim danışmanlığının çok daha avantajlı olacağını düşünüyorum. Liderlik artık kılık değiştirdi.
Tersine beyin göçü de azımsanmayacak bir noktada
Peki yurtdışından Türkiye’ye yönelik üst düzey yönetici talebi ne durumda ?
Yurtdışında çalışan çok değerli Türk expat yöneticilerimiz var. Bunlar misyonlarını tamamladıklarına inandıktan sonra Türkiye’ye dönüş için bir rota hazırlar ve dolayısıyla bize başvururlar. Onlarla bu anlamda işbirlikleri yapıyoruz. Kariyerine Türkiye’de devam etmek isteyen Türk expatlarımızın sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Yani bir yandan yurtdışına çok beyin göçü veriyoruz ama Türkiye’ye geri dönmek isteyen expatlarımızın sayısı hiç de az değil. Tabi onlara uygun koltuk bulmak Türkiye’de çok kolay olmayabiliyor. Çünkü globalde merkez ofislerde bölgesel rollerde çalışıyorlar, yani bölge başkan yardımcılıkları, bölge direktörlükleri gibi yüksek rollerdeler. Biz de işin bu zor tarafını üstleniyoruz uygun rolleri bulma anlamında. Bazen de ailevi nedenlerden ötürü geri dönmek isteyenler var. Expat giden yöneticilerimizin eşleri yurt dışında adaptasyon sorunları yaşayabiliyor ya da kendileri bir şekilde kültüre uyum sağlamada bir takım handikaplar yaşıyorlar. Türkiye’ye dönmek için de talepler alıyoruz kısaca.
