ABD’li teknoloji devleri Avrupa Birliği tarafından kabul edilmek üzere olan ve ağır cezalar içeren dijital piyasalar kanununa hazırlandığı belirtiliyor. Yasanın faaliyet gösterdiği sektörde hakimiyet kuran teknoloji devlerini hedef alacağı belirtiliyor.
ABD’li teknoloji devleri, Avrupa’da faaliyet gösterme biçimlerini değiştirmeye zorlayacak ve kayda değer cezalar veya ağır sabıkalara sahip olunması durumunda satın almalardan yasak yiyebilecekleri yeni bir yasanın detaylarına hazırlanıyorlar.
Avrupa Birliği müzakerecileri tarafından hazırlanan ve en kısa sürede kabul edilmesi beklenen yeni dijital piyasalar kanununun Facebook ve Google gibi faaliyet gösterdikleri pazarda dağıtımı control etme gücüne sahip “köşebaşı” şirketleri hedef aldığı belirtiliyor.
Yasa koyucuların bu şirketler için belirlemesi muhtemel ana kuralların, kullanıcıların tek bir ağa bağlanmasını önlemek için mesajlaşma uygulamasını ağlar arası çalışır hale dönüştürmek, kullanıcıların akıllı telefon satın alması durumunda varsayılan bir arama motoru, internet tarayıcısı ve sanal asistan seçmelerine izin vermek ve uygulama mağazalarına adil erişim koşullarını sağlamak gibi konuları içermesi bekleniyor.
İhlal durumunda ağır cezalar kesilecek
Bu yasanın ihlali durumunda şirketine yıllık küresel satışının yüzde onuna varan cezaların kesilmesi ve tekrar eden ihlaller durumunda bu cezanın yüzde yirmiye kadar çıkarılması öngörülüyor. Yasayı düzenli olarak ihlal eden şirketlerin ise birleşme ve satın alma hakları geçici olarak elinden alınabilecek.
Amazon, Facebook, Google, Microsoft ve Apple gibi teknoloji devlerine uygulanması için hazırlanan mevzuata tabi şirketler arasına Booking.com gibi sektöründe deve platformların da dahil edilmesi bekleniyor. Bununla birlikte AB yetkilileri tarafından şirketlerin bu mevzuat kapsamına nasıl alınacağına dair net bir açıklama yapılmadı.
Yasanın en tartışmalı konusu olarak görülen konuyla ilgili müzakereciler AB içinde 75 milyar euro piyasa değeri ya da 7,5 milyar euro yıllık geliri olan ve en az bir platformunun 45 milyon son kullanıcı veya yıllık 10 bin işletme kullanıcıs olan şirketleri barındırmasını bekliyorlar.
Duyuru yapılmadan önce açıklamalarda bulunan AB İç Piyasa Komiseri Thierry Breton yasayla ilgili AB’nin yaklaşımının “gözlemcileri betimleme konusunda yenilikçi” olduğu yorumunu yaptı.
“Sadece kullanıcı tabanı ve ciro bazında değil piyasa değeri olarak da” diyen Breton, “Zira bu şirketlerin gücü gelirlerinden değil piyasanın potansiyelleriyle ilgili beklentilerinden geliyor” ifadelerini kullandı.
Amazon ve Alphabet gibi dev internet şirketleri uzun süredir Brüksel’de anti tekel soruşturmalarına konu olsa da bu davalar yıllarca sürdü ve teknolojilerin kullanılma biçiminde çok az etkileri oldu.
“Önümüzdeki 2 yıl sonraki 20 yılı belirleyecek”
Yasanın tartışmalı yönlerinden bir diğeri de mesajlaşma platformlarının birlikte çalışabilir hale gelmesi. Bu şart şifreleme gibi konuları nasıl etkileyeceği veya yenilenen ürün tasarımları gibi Silikon Vadisi’nin sembol alanları için engel haline gelebileceği gibi endişelere neden oluyor.
Meta’nın Küresel İlişkiler Direktörü Nick Clegg herhangi bir birlikte çalışabilirlik uygulamasının olağanüstü derecede karmaşık ve teknik olarak zor olacağını söylerken, “Önümüzdeki iki yılda yaşanacaklar sonraki 20 yılı belirleyecek ve yasanın bazı ince kısımlarının yasa koyucuların kendisini ürün tasarımının vahşi tarafında bulmasına yol açacak” değerlendirmesinde bulundu.
